Terwijl Belgische bedrijven historisch hoge winstmarges noteren, waarschuwen werkgeversorganisaties dat er door de inflatie weinig ruimte is voor opslag. Wat is daar van aan en hoe kan je toch een hoger bedrag op je loonbriefje versieren?
Het inflatiecijfer in ons land bereikt het hoogste niveau sinds 1975 en dat heeft grote gevolgen voor de koopkracht van gezinnen. De automatische loonindexering behoedt de bevolking wel voor de zwaarste klappen, maar niet iedereen ziet zijn salaris even snel aandikken. Bovendien is aardgas 134,90 % duurder dan een jaar geleden en steeg de prijs voor elektriciteit sindsdien met 81,30 %. Die kosten nemen een enorme hap uit huishoudbudgetten en daarom hoeft het niet te verbazen dat heel wat werknemers van een effectieve loonopslag dromen. Maar een recent onderzoek van arbeidsmotivatie-expert Anja Van den Broeck (KU Leuven) en Tempo-Team toonde aan dat negen op de tien werknemers het gevoel hebben niet met hun werkgevers over verloning te kunnen praten. En dat 55 procent van de mensen tegelijkertijd ontevreden is met zijn huidige salaris.
geen ruimte
In eerste instantie lijkt het voor werknemers niet onlogisch om vol zelfvertrouwen aan loononderhandelingen te beginnen. De winstmarges bij Belgische bedrijven liggen volgens de Nationale Bank een stuk hoger dan in de buurlanden en stegen in het tweede kwartaal van dit jaar tot boven de 46 %. Alleen zijn ondernemingen zelf ook bezorgd over de stijgende energiekosten en de dreigende recessie. Het Federaal Planbureau verwacht dat de loonkosten de komende twee jaar met 23 miljard euro zullen stijgen en een derde van de ondernemingen moest zijn activiteiten al terugschroeven. Werkgeversorganisatie Voka vindt daarom dat er geen ruimte is voor loonopslag en is bezorgd over de vakbondsacties die de komende maanden gepland staan.
De vraag is of de problematiek rond de inflatie opweegt tegen de hoge winstmarges. Paul De Grauwe, professor aan de London School of Economics, gelooft alvast niet dat het op dit moment realistisch is om een sectorbrede loonsverhoging bovenop de vertrouwde indexering toe te passen. “We weten niet wat er de komende tijd zal gebeuren. Er kan een recessie komen en het is onduidelijk hoe diep die precies kan zijn.” In dat scenario is het volgens hem onverstandig om bedrijven te verplichten om hun werknemers een hoger loon uit te keren. Als de situatie dan effectief verslechtert heeft een firma nog wat ademruimte en is ze niet aan strakke contracten gebonden.
Een werknemer heeft momenteel misschien meer kans op een geslaagde loononderhandeling door de gesprekken alleen te voeren. Bedrijven kunnen de individuele prestaties van hun personeel gemakkelijker belonen. De krapte op de arbeidsmarkt biedt werknemers volgens Eva Buyck een extra troef om de onderhandelingen aan te vatten. Zij is zaakvoerder bij Sterk op je Werk, een organisatie die onder meer HR- consultancy en loopbaanbegeleiding aanbiedt, en wijst erop dat het belangrijk is om niet te polariseren en om begrip te hebben voor elkaars positie. “Een samenwerkingsverband kan door een crisis ook verbeteren. Het is zoals bij een huwelijk: als je op een moeilijk moment open met elkaar communiceert, verbetert dat de latere relatie.”
Brainstormen
Een ideale loononderhandeling begint volgens Buyck door als werknemer concrete cijfers over je prestaties mee te geven. Wie bij het begin van het jaar concrete doelen afklopt, kan later ook een beloning eisen als die behaald worden. Als een werkgever op dat moment toch aangeeft dat er door de crisis te weinig financiële ruimte is om de salarissen op te trekken, kunnen personeelsleden zelf mee oplossingen uitdenken. “Hoe kan je bijvoorbeeld de efficiëntie binnen de firma verhogen of energie besparen om zo de nodige ademruimte voor hogere salarissen te creëren? Daar kan je samen over brainstormen”, aldus Buyck.
Als bedrijfsleiders niet voor zulke ingrepen openstaan en weigeren om hun winsten met goed presterende werknemers te delen kan dat volgens de consultant een aanleiding zijn om als werknemer je vleugels uit te slaan. “Werkgevers schrikken vaak wanneer personeelsleden andere horizonten opzoeken, maar je bent niet met elkaar getrouwd. Al geloof ik dat je door open communicatie en duidelijke cijfers al een heel eind komt.”
