U hebt beslist de sprong te wagen en een zaak te starten. Wat moet u weten als u uw eigen baas wilt zijn?
Voor u een bedrijf opricht, moet u zich de vraag stellen welke juridische structuur het best past bij uw project. U hebt twee mogelijkheden: de eenmanszaak, waarbij u een zelfstandige natuurlijke persoon wordt, of een vennootschap, met of zonder rechtspersoonlijkheid. Voor die beslissing doet u het best een beroep op een advocaat, een notaris, een consultant of een accountant. Die kan u begeleiden bij uw keuze.
1 Waarom een vennootschap oprichten?
Of u handelt als zelfstandige of via een vennootschap, beide hebben voor- en nadelen. Het is belangrijk te weten dat u al vanaf 41.360 euro bruto per jaar onderhevig bent aan 50 procent belastingen. ‘We stellen vast dat de meerderheid van de zelfstandigen die naar een vennootschapsvorm overstappen dat om fiscale redenen doen, want heel vaak komen ze in de belastingschijf van 50 procent terecht’, zegt Nicolas Cellières, financial planner bij Optivy.
Als natuurlijk persoon bent u onderworpen aan belastingschijven tussen 25 en 50 procent. Als uw jaarlijkse winst 100.000 euro bedraagt, moet u zowat 36.000 euro belastingen betalen. Daarnaast betaalt u zowat 16.000 euro aan sociale bijdragen en 3.000 euro aan gemeentelijke opcentiemen. Uw jaarlijks netto-inkomen bedraagt dus 45.000 euro.
Voordeel
De verschillende vennootschapsvormen bieden de mogelijkheid uw burgerlijke aansprakelijkheid als zaakvoerder te beperken. Als u failliet gaat, kunnen de schuldeisers niet aan uw privévermogen raken.
Als u beslist over te schakelen op een vennootschap, kunt u uw verloning voordeliger aanpakken door uzelf dividenden uit te keren. Neem het scenario van hierboven waarbij u een jaarlijkse winst van 100.000 euro realiseert en u uzelf een gewoon dividend uitkeert. Als bedrijfsleider verdient u 45.000 bruto. U betaalt daarop 13.000 euro belastingen en 7.500 euro sociale bijdragen. Netto houdt u een loon van 24.500 euro over. De belastbare winst die overblijft, bedraagt 55.000 euro. U beslist die uit te keren in de vorm van een dividend. Van dat bedrag worden 20 procent belastingen en 30 procent roerende voorheffing afgetrokken. U strijkt dus een dividend van 30.800 euro op. Als u dat bij uw nettoloon van 24.500 euro optelt, levert dat 10.300 euro meer netto-inkomen per jaar op dan bij dezelfde oefening als natuurlijk persoon. Uw inkomen optimaliseren met dividenden is slechts een van de oplossingen.
‘Het administratief en boekhoudkundig beheer van een vennootschap is wel een stuk complexer’, zegt Cellières. ‘Dat vergt een apart financieel beheer omdat het over een aparte rechtspersoonlijkheid gaat. Bovendien zijn er hogere oprichtings- en beheerskosten aan verbonden.’
Als oprichter van een vennootschap bent u de eerste drie jaar zelf aansprakelijk. ‘De oprichters moeten waken over de overlevingskansen van de onderneming. Daarom moeten ze een financieel plan voorleggen aan de notaris die belast is met de opmaak van de oprichtingsakte. Dat plan moet een raming bevatten van de kosten en uitgaven in de eerste twee jaar. Met het financieel plan kunnen de oprichters aantonen dat het startkapitaal volstaat voor de goede werking van het bedrijf. Pas bij een faillissement binnen drie jaar na de oprichting wordt naar het financieel plan gekeken’, zegt Cellières.
Nadeel
Hebt u een vennootschap, dan bent u verplicht bij de Nationale Bank bepaalde informatie te publiceren over de balans van uw onderneming. Bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en het Belgisch Staatsblad moet u dat doen voor de notariële akten, statuten en andere.
Een bedrijf oprichten is afhankelijk van de risico’s die u bereid bent te nemen, ongeacht of die betrekking hebben op uw privévermogen of op het startkapitaal waarover u beschikt bij de oprichting.
2 Welke vennootschapsvorm moet u kiezen?
In België bestaan verschillende soorten vennootschappen. ‘De besloten vennootschap (bv) is zowat de meest voorkomende bij ondernemers die een bedrijfsactiviteit opstarten’, zegt notaris Renaud Grégoire. ‘Voor zowat alle bedrijven is de bv de soepelste vennootschapsvorm. Het Wetboek voor Vennootschappen en Verenigingen heeft die sterk vereenvoudigd.’
Een BV wordt zonder maatschappelijk kapitaal opgericht. Dat betekent niet dat u uw zaken niet financieel op een rijtje moet hebben. Bij de oprichting moet u een goed uitgewerkt financieel plan voorleggen volgens een vast format. Dat plan moet tegemoetkomen aan door de wet vastgelegde criteria.
Ondernemers moeten een schatting van de inkomsten en uitgaven van hun bedrijf maken voor een periode van minstens twee jaar na de oprichting. Bovendien moet het plan duidelijk maken hoe de schulden de eerste twee jaar betaald worden. Het belang van dat plan is door de nieuwe wetgeving nog aangescherpt.
Voor een naamloze vennootschap (nv) is een startkapitaal nodig van minstens 61.500 euro. ‘Dat is voor heel wat startende ondernemers een belangrijke drempel. Bovendien zijn de structuur, de kosten en het beheer omvangrijker in een nv’, zegt Grégoire.
De coöperatieve vennootschap is gebaseerd op een systeem van coöperanten. Elk individu kan in- of uitstappen naargelang zijn betrokkenheid bij een project. De maatschappen of commanditaire vennootschappen leunen relatief dicht aan bij de bv.
3 Welke stappen moet u ondernemen?
Een bedrijf oprichten vergt inspanningen. Als u voor een nv kiest, moet u over een minimumkapitaal beschikken voor u een solide financieel plan kunt opmaken. Pas dan kunt u bij de notaris de vennootschap oprichten. Die moet de statuten van de nieuwe onderneming opstellen. U moet de oprichtingsakte ondertekenen in het bijzijn van uw notaris.
Die doet vervolgens het nodige om uw bedrijf online te registreren. Het ministerie van Justitie genereert daarna het ondernemingsnummer. Daarmee kunt u zich bij een ondernemingsloket aanbieden. De procedure duurt doorgaans ongeveer drie weken.
4 Hoeveel kost het?
De prijs om uw eigen vennootschap op te richten hangt af van de vennootschapsvorm. Kiest u voor een bv, dan komt u uit op zowat 1.300 euro exclusief btw. De kosten voor de opstelling van de oprichtingsakte bij de notaris, de publicatie in het Belgisch Staatsblad, de registratie van de akte en uw inschrijving bij de KBO zijn daarin inbegrepen. Daarbovenop komen de kosten om uw financieel plan op te stellen.
Kiest u voor een nv, dan moet u in een startkapitaal van 61.500 euro voorzien. Daarbovenop komen dezelfde kosten als bij de oprichting van een bv.
Tijdens het traject kunt u met bijkomende kosten geconfronteerd worden. De erelonen van de accountant zijn bijvoorbeeld hoger omdat hij enkele bijkomende financiële transacties moet uitvoeren. Ook moet u jaarlijks een bijdrage betalen. ‘Die bedraagt 347,50 euro als het balanstotaal lager ligt dan 702.954,47 euro, en loopt op tot 868 euro als het hoger ligt’, zegt Cellières.
5 Wat bij onenigheid in de vennootschap?
Als zich een geschil voordoet, wordt het geïnvesteerde geld geblokkeerd tot de aandeelhouders een oplossing hebben gevonden. ‘Als je met vrienden, familie of een partner een samenwerking begint, moet je streven naar een partnership. Zoals je zou doen als je met een vreemde in zee gaat. Je moet rond de tafel gaan zitten om te zien wie wat doet en wat ieders verbintenis inhoudt. Er zijn geen voorafgaande garanties. En als spanningen ontstaan, is het zeer moeilijk een uitweg te vinden’, zegt Grégoire.
6 Wat met de aansprakelijkheid?
De vennootschapswet begrenst de aansprakelijkheid van bestuurders. Het bedrag waarvoor ze aansprakelijk kunnen worden gesteld, is afhankelijk van de grootte van de onderneming. De grensbedragen liggen tussen 125.000 en 12 miljoen euro.
De begrenzing is er alleen voor een ‘toevallige lichte fout’. Voor herhaalde lichte fouten en grove fouten is er geen begrenzing. Hetzelfde geldt voor gevallen waarbij sprake is van bedrieglijk opzet en voor onbetaalde sociale bijdragen, btw en bedrijfsvoorheffing.
