6 vragen over de eerste fase van de handelsdeal tussen de VS en China
In de VS komt vandaag een Chinese delegatie langs om de eerste fase van de handelsdeal te ondertekenen. Een volledig einde van het conflict is nog ver weg. Het front dreigt richting Europa te verschuiven.
1. Wat houdt de Fase 1-deal in?
De Amerikanen zullen in de eerste plaats het invoertarief halveren, van 15,00 naar 7,50 %. Die taks wordt toegepast op 120 miljard dollar goederen die vanuit China naar de VS gaan. vloeien. De tarieven waren pas sinds september 2019 van kracht. De VS engageren zich ook om alle andere tarieven, zoals die op smartphones, niet op te trekken. In ruil gaat China de komende jaren voor een extra 200 miljard dollar goederen uit de VS invoeren. Het gaat vooral om landbouwproducten en energie. Die 200 miljard komt bovenop de 180 miljard dollar die China nu uit de VS importeert. Ter vergelijking: de VS importeert voor 540 miljard dollar goederen uit China.
2. Zijn dit zware toegevingen van beide partijen?
Niet echt. Het snelgroeiende China heeft vooral nood aan grondstoffen om zijn groei en de sociale en politieke stabiliteit te handhaven. In zijn grondstoffenhonger heeft het land steeds meer het buitenland nodig. De VS daarentegen zijn de grootste uitvoerder van landbouwproducten en een steeds belangrijker wordende olie- en gasproducent. Het komt China dus niet zo slecht uit om meer grondstoffen uit de VS in te voeren. In een verkiezingsjaar heeft Trump er weinig baat bij om de handelsoorlog op de spits te drijven. Zeker in de Amerikaanse landbouwstaten, traditioneel Republikeins, zal een groei van de export naar China op applaus onthaald worden.
3. Raakt de handelsoorlog hiermee opgelost?
Nee. Vooreerst blijft het Amerikaanse verhoogde tarief van 25 ,00 % nog altijd van kracht op 250 miljard dollar importgoederen. Dat moet behandeld worden in de tweede fase van de onderhandelingen. Maar er is nog onduidelijkheid over de timing daarvan. Washington wil de tweede fase meteen opstarten, terwijl Peking eerst de uitvoering van Fase 1 wil afwachten. In Fase 2 komen ook veel gevoeliger thema’s aan bod, zoals de staatssteun aan de eigen industrie, cybersecurity of de bescherming van intellectuele eigendom. China staat niet te trappelen om grote toegevingen te doen. De echte handelsoorlog gaat om technologisch leiderschap en China blijft hierin even ambitieus als de VS.
4. Hadden China en de VS tot nu veel last van de handelsoorlog?
In Fase 2 komen nog veel gevoeliger thema’s aan bod, zoals de staatssteun aan de eigen industrie, cybersecurity of intellectueel eigendom
De rechtstreekse impact van de handelsoorlog op zowel de Chinese als de Amerikaanse economie is beperkt. Het Chinese bbp bedraagt nu 15.900 miljard dollar. De export naar de VS is goed voor 3,50 % daarvan. Slechts de helft van die export werd 25,00 % duurder. Houden we rekening met de prijsgevoeligheid, dan komen we op een negatieve impact van 0,8 0 % van het bbp. Bij een groeiritme van 6,00 % is dat niet zo groot. Omgekeerd is de export vanuit de VS naar China relatief kleiner: de export is hier goed voor 0,90 % van het bbp.
5. Waarom lezen we dan zoveel verontrustende berichten over de handelsoorlog?
De door president Trump ontketende handelsoorlog heeft wel degelijk effect op het ondernemerssentiment. De handelsoorlog breekt de trend van een steeds globaler wordend handels- en productiesysteem. Productieketens werden opgeknipt in een lange ketting van geografisch gespreide toeleveranciers. Denk aan een iPhone die verkocht wordt in de VS maar geassembleerd werd in China, met onderdelen die uit Azië of zelfs Europa komen.
De handelsoorlog zet dit systeem onder druk. Bedrijven weten door de onvoorspelbare Amerikaanse president niet meer in welke regio of welk land ze moeten investeren om mogelijke extra handelsbelemmeringen te omzeilen. De hieraan gelinkte technologie-oorlog veroorzaakt ook heel wat onzekerheid. Er dreigen twee aparte technologische ecosystemen te ontstaan, een Chinees en een Amerikaans. Voor bedrijven is het niet duidelijk welk systeem ze moeten kiezen – denk aan de commotie rond Huawei en 5G. Die onzekerheid weegt op het internationale investeringsklimaat. Handelsexperts schatten die schade veel hoger in dan de directe impact van de tariefverhoging.
6. Wat met Europa?
Het risico dat Trump het geweer van schouder verandert en Europa in het vizier neemt, is nog altijd niet van de baan. Vooral de autosector, in het bijzonder de Duitse, dreigt hiervan het slachtoffer te worden. Trump heeft ooit gezegd dat hij geen Mercedessen meer wil zien op Fifth Avenue in New York. Het handelstekort van de VS met de eurozone is, na China, het grootste. Af en toe stuurt Trump een tweet waarin hij de eurozone van oneerlijke handelspraktijken beschuldigt. Jan Van Hove, de KBC-hoofdeconoom en professor internationale economie aan de KU Leuven, houdt er in een nota rekening mee dat Trump, ter compensatie voor de deal met China, Europa met extra tarieven zal treffen. Voorlopig houdt Trump het op blaffen naar Europa, maar waarnemers sluiten niet uit dat hij ooit eens zal bijten, misschien na een herverkiezing. Zeker voor het economisch veelgeplaagde Duitsland zou dat een nachtmerrie zijn.
DECOCK, S. Wapenstilstand, maar nog geen vrede. De Standaard, 15 januari 2020, 25.
Lees ook Twee jaar handelsstrijd tussen VS en China levert weinig winnaars op
