Het is al even geleden dat uw spaarrekening nog echt iets opleverde. De Europese bankenfederatie vindt zelfs dat spaarders vanaf 100.000 euro rente horen te betalen. ‘Ze maken de mensen bang’, vindt Geert Noels.
Deze week gooide voorzitter Jean-Pierre Mustier van de Europese bankenfederatie nog wat extra olie op het vuur. Volgens hem mogen particulieren niet langer intrest krijgen op het geld dat op hun spaarrekening staat. Integendeel, op bedragen boven 100.000 euro zouden ze er zelfs voor moeten betalen.
Als commerciële banken een strafrente moeten betalen als ze geld parkeren bij de centrale bank en ook bedrijven dat moeten doen wanneer ze grote bedragen storten, waarom particulieren dan niet, vroeg Mustier zich af. “Dat zou hen er tenminste toe aanzetten om meer geld uit te geven, en dat is goed voor de economie.”
In een aantal landen zou dit al mogelijk zijn, in België moet daarvoor eerst de wet worden gewijzigd. Bij ons geldt op het gereglementeerde spaarboekje een minimale rente. Voor elke dag dat een bedrag op de rekening staat, moet de bank een basisrente van 0,01 % geven. Daarbovenop kan nog een getrouwheidspremie komen voor gelden die twaalf maanden onaangeroerd blijven. Die moet minstens 0,10 % bedragen.
Opvallend is dat de Belgische bankenfederatie Febelfin de suggestie van Mustier niet steunt en zich er zelfs uitdrukkelijk van distantieert. “Wij staan niet achter zijn verklaring”, laat woordvoerster Isabelle Marchand weten. Ook econoom Geert Noels van het financiële expertisecentrum Econopolis is het niet eens met de pleidooien om te rente verder te verlagen en zelfs negatief te maken.
Spaarders krijgen tegenstrijdige boodschappen. Hun geld wordt elke dag minder waard, dus zouden ze het beter onmiddellijk uitgeven. Aan de andere kant moeten ze sparen voor hun pensioen.
Geert Noels: “Ze maken de mensen bang. Er is niets mis met het sparen voor een extra pensioenkapitaal. Dat is ook iets wat we zouden moeten aanmoedigen, want de wettelijke pensioenen zijn beperkt. Nu zijn ze het spaargeld van de werkende klasse aan het confisqueren. Normaal is de rente gelijk aan de inflatie plus een risicopremie. Daar kom je al lang niet meer aan. De inflatie bedraagt momenteel 1,50 %. Wie slechts 0,11 % rente krijgt, verliest dus aan koopkracht. De mensen worden verarmd.
“Je ziet dat daar nu reactie tegen komt. Ik was deze week in Nederland, door de rente-evolutie staan de pensioenfondsen daar 15,00 % in het negatief. Ze kunnen hun verbintenissen dus niet nakomen en moeten de uitkeringen verlagen. Niemand begrijpt dat: eerst moet je meer afdragen en uiteindelijk ontvang je minder. Daar borrelt een opstand.”
Wat kunnen de mensen doen?
“Niets. Ze ondergaan de situatie. Ze worden aangezet om hogere rendementen na te streven met andere beleggingen. Maar daarvoor moeten ze meer risico’s nemen. We gaan van hen toch geen speculanten maken? Voor een 25-jarige is het evidenter om de beurs op te gaan, die kan nog veel rechtzetten. Voor een 65-jarige ligt dat anders.”
Begrijpen de bankiers dat dan niet?
“De Europese Centrale Bank is veel te ver gegaan in het verlagen van de rentes. En net voor Mario Draghi afscheid neemt als voorzitter, heeft hij nog wat extra gas gegeven. Maar je ziet dat ook hier muiterij ontstaat. Klaas Knot, de gouverneur van de Nederlandse centrale bank, liet zijn ongenoegen over de goedkoopgeldpolitiek als eerste publiek blijken in een mededeling. Dat was nog nooit gezien. En nu doen ook een aantal oud-voorzitters van de Europese Centrale Bank dat. Zij willen weer een normalisering van de rentevoeten.”
Kunnen de banken wel een hogere rente geven? Zij klagen ook.
“De stelling van Jean-Pierre Mustier klopt niet. Het is niet juist dat de rente op spaarboekjes nog te hoog staat. Het geld op die boekjes blijft een goedkoop werkingsmiddel voor de banken.
“De paradox is dat spaarboekjes bedoeld zijn voor geld dat je voor een korte termijn kunt missen. Maar het gros van de bedragen blijft er tien, vijftien jaar op staan. Daardoor is het in de feiten een bron van langetermijngeld voor de banken. Ze moeten het vergelijken met de rente die ze op hun termijnleningen krijgen, niet met de kortetermijnrente.
“Als er al een probleem is, dan ligt dat aan de banken die te goedkope leningen verstrekken. Ze moeten gewoon hun marges optrekken tot normale proporties. En ze moeten beter rekening houden met de projecten die hen worden voorgeschoteld. Het komt er niet op aan om veel projecten te financieren, wel om de goede projecten geld te geven. Nu krijgt iedereen geld. Dat wreekt zich nog.”
