Onze belangrijkste handelspartner dreigt weg te zinken in een recessie
De Duitse economie is in het tweede kwartaal van dit jaar met 0,10 % gekrompen. Indien de groei ook volgend trimester negatief is – die kans zit er dik in – zinkt onze belangrijkste handelspartner weg in een recessie. De kans dat de Belgische economie daar ongeschonden uitkomt, is klein, voelen toeleveranciers voor de Duitse autosector nu al.
0,10 % krimp. Met die negatieve groei staat Duitsland samen in het rijtje met het Verenigd Koninkrijk (-0,20 %) en Noorwegen (-0,10 %). Heel erg onverwacht is dit niet. De ontslagrondes en slechtnieuwsmeldingen volgden elkaar de laatste tijd snel op. BMW waarschuwde zijn aandeelhouders al in maart. Daimler deed dat begin juli. Op 7 juli kondigde Deutsche Bank een verlies van 18.000 banen aan. Een dag later was het de beurt aan BASF: twee weken na de bekendmaking van 6.000 ontslagen moest de wereldleider chemie zijn winstobjectieven fors bijstellen. Ook Siemens en Henkel stuurden omzet- en winstwaarschuwingen de wereld in.
Minder auto’s
De moeilijkheden bij BASF zijn symptomatisch voor de problemen van de Duitse economie. Scheikundige bedrijven leveren basismateriaal voor de auto-industrie, de bouw en tal van andere sectoren. Wanneer het slecht gaat in de chemie, is dat een teken dat de hele industrie het moeilijk heeft. En hoewel de consumptie door de burgers, de dienstensector en de overheid dat de laatste maanden nog wat maskeerden en compenseerden, zit de industrie in Duitsland al sinds het najaar van 2018 in een recessie. “Iedere auto die niét van de band rolt, betekent verlies voor ons”, zei BASF-baas Martin Brudermüller onlangs. In het eerste halfjaar is de autoproductie in Europa met meer dan 6,00 % gezakt. In China, de grootste markt, daalt het aantal verkochte auto’s al meer dan een jaar op rij (-18,00 %). De Duitse autosector zit bovendien in een extra moeilijk parket door de omschakeling van de diesel. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stelde begin juli vast dat Duitsland bijzonder gevoelig is voor ‘schokken’ in het buitenland. Als uitvoerder van machines en auto’s lijdt Duitsland inderdaad erg onder de Amerikaans-Chinese handelsoorlog.
Ondanks alles wat hierboven staat, zijn de andere Duitse cijfers (voorlopig) nog altijd briljant. Een begrotingsoverschot van 60 miljard, een schuld lager dan 60,00 % van het bnp, een werkloosheid onder de 5,00 % en een handelsbalans die compleet uit evenwicht hangt door de overschotten in Duitslands voordeel. De rest van Europa kan er alleen maar van dromen. Zolang Duitsland de vlot draaiende motor achter de Europese economische groei was, vormden die indrukwekkende overschotten ook geen al te groot probleem. In de situatie waarin Duitsland nu verkeert wel.
‘Die schwarze Null’
Vandaar dat ten oosten van de Rijn steeds luider de roep klinkt om “een politiek van verstandige overheidsinvesteringen” te voeren. Er is overigens werk genoeg. De infrastructuur is lang verwaarloosd, de sociale ongelijkheid is groot, wonen stilaan onbetaalbaar. Maar in Duitsland bestaat er zoiets als een fixatie op ‘die schwarze Null’: de begroting moét er minstens in evenwicht zijn. Die begrotingsdiscipline staat zelfs sinds 2009 in de Duitse grondwet ingeschreven en heeft de mooie naam ‘Schuldenbremse’ (schuldenrem, red.). Kanselier Angela Merkel benadrukte het dinsdag nog: er kan geen sprake zijn van een begrotingsdeficit om een “pakket conjunctuurmaatregelen” te financieren.
Of zo’n wijziging in het Duitse beleid er komt of niet zal mee bepalen of – en zo ja in welke mate – de Belgische economie zal lijden onder de Duitse krimp. Duitsland is de grootste afzetmarkt van onze exporteurs, goed voor 45,4 miljard euro of 17,80 % van onze totale uitvoer. Jan Van Hove, hoofdeconoom bij KBC, is daar optimistisch over. “Er zullen wel effecten zijn. Maar niet dramatisch.” Hans Bevers, hoofdeconoom bij Degroof Petercam, ziet het anders. “Het nauwe historische verband tussen de activiteit in de Belgische en Duitse industrie doet vermoeden dat ons land niet immuun kan blijven.” Hij heeft als argument een mooie grafiek die aangeeft hoe de Belgische industriële productie heel deze eeuw bijna identiek de Duitse heeft gevolgd. Daarop is te zien hoe België telkens mee snottert, wanneer Duitsland verkouden is.
Eerste tekenen zijn er al
De eerste tekenen aan de wand zijn er in elk geval al. Technologiefederatie Agoria zegt dat acht op de tien Belgische toeleveranciers voor de autosector hun omzet zien dalen met gemiddeld 15 procent. Ons land telt 130 van die toeleveranciers met meer dan 50 werknemers, samen goed voor ruim 13.000 jobs. Een impact op de vaste tewerkstelling is er voorlopig nog niet. Hoofdeconoom Edward Roosens van het VBO waarschuwt dat we ons niet alleen op Duitsland mogen blindstaren. “Helaas zijn ook het VK (8,00 % van onze export) en Italië (5,10 %) belangrijke exportmarkten voor de Belgische bedrijven. Ook daar gaat het allesbehalve goed.
Als Duitsland verkouden is, snottert België. Het Laatste Nieuws, 16 augustus 2019, 6.
Lees ook ‘In godsnaam, stap af van die begrotingsfetisj’
