De economische groei valt in België de komende jaren minder sterk terug dan elders in Europa. Maar als ons land het groeipotentieel van de economie niet verhoogt via structurele hervormingen, komt er een ernstig probleem. Dat zegt Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank.
De Nationale Bank voorspelt al bij al enkele tamelijk gunstige jaren voor de Belgische economie. De groei zal hier minder snel afnemen dan elders in Europa. De 1,40 % van vorig jaar zakt dit jaar tot 1,20 %. Ook in 2020 en 2021 is er respectievelijk 1,10 % en 1,20 % groei. Dat is mee te danken aan de ‘rigiditeit’ van de Belgische economie, waardoor schokken op korte termijn goed opgevangen worden, maar de bijwerkingen zich pas in een latere fase laten voelen.
De Nationale Bank verwacht dat de koopkracht de komende jaren stijgt. Per Belg zou de koopkracht in 2021 zo’n 3,50 % hoger liggen dan vandaag. Dat heeft te maken met loonstijgingen in een context van een krappe arbeidsmarkt. Of die hogere lonen ook netto in het loonzakje komen, zal mee afhangen van de begrotingskeuzes die de volgende regering maakt.
België moet tegen eind 2021 zijn structureel begrotingstekort wegwerken. Dat stond vorig jaar op 1,50 % en loopt bij ongewijzigd beleid op tot 2,30 % in 2021. ‘Gewoon al om te beletten dat het tekort niet verder stijgt, moet er al bespaard worden. Dat uitleggen is communicatief een uitdaging. Mensen vragen zich af waar het geld van de vele inspanningen naartoe is’, zegt gouverneur Pierre Wunsch van de Nationale Bank. Dat de tekorten in België automatisch oplopen, heeft te maken met de stijgende pensioenkosten en de zorg. Door de fiscale hervorming en trucjes met de voorafbetalingen daalt dit jaar de opbrengst van de vennootschapsbelasting.
Het Planbureau schatte in februari al dat het structureel begrotingstekort tegen 2022 uitkomt op 2,40 %, wat betekent dat tegen dan 11,8 miljard gevonden moet worden om het tekort volledig weg te werken. De NBB schat de inspanning op 11,1 miljard. Een belangrijke inspanning, wat betekent dat er nieuwe lasten opgelegd kunnen worden. Daarbij is het de vraag in welke mate de laagste inkomens ontzien worden, of kiest de regering ervoor om wie werkt te belonen? Gouverneur Wunsch zei vrijdag dat België een van de landen is met de minste ongelijkheid en dat de uitdaging erin bestaat het land te hervormen zonder dat die sociale karakteristiek verloren gaat.
Patstelling
Wunsch luidde ook de alarmklok in verband met de lage productiviteitsgroei in de Belgische economie in een context van een krappe arbeidsmarkt. Een extreem voorbeeld maakt dat duidelijk. ‘Als iedereen een job heeft en de productiviteit niet stijgt, is er geen ruimte voor loonsverhogingen, heb je geen economische groei en wordt het lastig om de tekorten te financieren’, legde Wunsch uit. De Belgische economie was er in het verleden een van hoge productiviteit en relatief weinig mensen die werken. De jongste jaren is dat gekanteld naar een economie die banen creëert, wat positief is, maar waarbij er nog nauwelijks productiviteitswinst is. Dat laatste bedreigt de groei.
De regering moet volgens Wunsch via hervormingen het groeipotentieel van de economie opvijzelen. Investeringen in infrastructuur leiden tot een hoger groeipotentieel. Het geld dat vandaag al naar onderwijs gaat, moet er beter ingezet worden. Ook de arbeidsmarkt is erg rigide. Mensen veranderen niet snel van job. Ze zijn ook niet bereid te verhuizen naar regio’s met veel jobs. Lonen stijgen nog altijd automatisch met de anciënniteit. Er zijn ook tal van beschermde sectoren en beroepen. De economie moet veel wendbaarder gemaakt worden en dat hoeft niet eens veel geld te kosten. Het is een kwestie van ingrijpen in de regeltjes, zei Wunsch.
De Nationale Bank verwacht overigens dat de jobmotor de komende drie jaar naar een lager toerental overschakelt. Er zouden nog 120.000 jobs bijkomen, waardoor de werkloosheid zakt tot 5,70 %. Dat is van de jaren zeventig geleden. De dynamiek achter de economische groei zal minder van de bedrijven komen, maar meer van de particuliere consumptie. Bedrijven zouden op de exportmarkten zelfs wat marktaandeelverlies lijden en ook de netto-uitvoer zal afnemen. In de voorspellingen van de bank zijn de nieuwe hogere importtarieven van Donald Trump nog niet verrekend. De internationale context is erg onzeker en kan het plaatje nog negatief beïnvloeden, zei Wunsch.
