Ruim 77.000 jongeren zwaaiden in 2016 de schoolbanken vaarwel. Eén jaar later, eind juni 2017, was 10,50 % van hen nog op zoek naar een job. Dat blijkt uit het jaarlijkse schoolverlatersrapport van de VDAB.
Het goede nieuws is dat er de voorbije vijf jaar nooit eerder zo weinig jongeren waren die een jaar nadat ze uit het secundair onderwijs uitgestroomd waren, nog geen werk hadden gevonden. Zorgwekkend blijft echter de vaststelling dat schoolverlaters die geen diploma op zak hebben – ruim zesduizend in 2016 – het nog altijd zeer lastig hebben, ondanks de huidige krapte op de arbeidsmarkt: net geen 32,00 % van hen vond binnen het jaar geen baan.
‘In 2016 was dit nog ruim 34,00 %, we zien dus wel een positieve evolutie, maar de kloof met de wél gekwalificeerde jongeren blijft toch bijzonder groot’, onderstreept VDAB-topman Fons Leroy. ‘Wie na het secundair onderwijs nog een hoger diploma haalt, ziet zijn kansen op de arbeidsmarkt significant stijgen: amper 4,00 % van die hogeropgeleiden zit na een jaar nog altijd zonder baan.’
Opvallend: bij de jongeren die wel een diploma secundair halen, hebben vooral de afgestudeerden die alleen met een diploma aso op zak gaan solliciteren, het opvallend lastig. ‘Jongeren die uit het bso of tso op de arbeidsmarkt komen, profiteren vandaag duidelijk van de economische hausse’, geeft Fons Leroy aan. ‘Zeker als ze er achteraf nog een zevende specialisatiejaar bijdoen. Bijna 18,00 % van de afgestudeerden uit het bso zit een jaar later nog altijd zonder werk. Een jaartje extra specialisatie doet dat percentage prompt dalen tot 11,00 %. Jongeren die uit het aso komen, drijven hun kansen op werk dan weer fors op als ze achteraf ook nog een professionele bachelor of master volgen. Alleen met hun diploma aso komen ze er vaak niet.’
Bemoedigend nieuws is wel dat almaar meer jongeren in het secundair voor studierichtingen kiezen die al langer een mooie toekomst wordt voorspeld. Ruim de helft van de jongeren die in 2016 de schooldeuren achter zich dicht zwaaiden, kwam uit een STEM- (Science, Technology, Engineering, Mathematics) of zorgopleiding. Dat is, met het oog op de almaar stijgende vraag naar dat soort profielen, een positieve evolutie.
‘Al past ook daar nog wel een belangrijke kanttekening bij: zelfs de jongeren die in het secundair een technische opleiding volgden, zijn nog niet zeker van een job. We merken dat er soms nog te weinig voor echt harde technische opleidingen gekozen wordt’, nuanceert Leroy. ‘En ook hier geldt opnieuw dat jongeren die na zo’n STEM-opleiding nog een extra professionele bachelor of master volgen, hun jobkansen fel zien toenemen. Tegelijk valt het ook op dat die jongeren die in het technisch onderwijs voor een richting kantoor of handel kiezen, veel minder kans maken om snel aan de bak te komen. We waarschuwen daar al enkele jaren voor, maar toch blijven die richtingen nog altijd behoorlijk populair.’
Duaal leren
Het aantal jongeren dat zonder enig diploma uit het secundair onderwijs uitstroomt, schommelt al enkele jaren rond de zesduizend. Met die vaststelling in het achterhoofd zet de Vlaamse regering al enkele jaren fors in op alternatieve systemen voor die risicogroep. Zo is er Leertijd, waar jongeren met een leercontract op zak een aantal dagen per week meedraaien in een bedrijf. Ook het zogenaamd duaal leren, dat pas onlangs werd ingevoerd, speelt daar verder op in.
‘We merken nu dat deze systemen de latere kansen op de arbeidsmarkt van die ongediplomeerde jongeren gevoelig opdrijven. Ik ben dan ook heel tevreden dat we het systeem van duaal leren vanaf volgend schooljaar al in een vijftigtal verschillende opleidingen zullen kunnen invoeren’, kondigde Vlaams minister van Werk Philippe Muyters (N-VA) gisteren nog aan. ‘We merken dat deze werkervaring door de werkgevers fel geapprecieerd wordt, en dat blijkt ook uit de cijfers: van de jongeren die met zo’n leercontract al de nodige werkervaring opdeden tijdens hun studies, zit er een jaar later nog amper 11,00 % zonder job.’
Studieniveau alleen is niet zaligmakend
Dat een hoger diploma tot meer jobkansen leidt, blijft anno 2018 een zekerheid, maar binnen de verschillende studieniveaus bestaan er opvallende verschillen. Zo kan je, als je meteen na je secundair aan het werk wil, binnen het technisch secundair onderwijs maar beter geen richtingen zoals informaticabeheer, multimedia of fotografie volgen. Met een tso-diploma autotechnieken of hotel ben je dan weer veel beter af.
Wie een professionele bachelor volgt, zit zeker goed met een opleiding houttechnologie, orthopedie of verpleegkunde. Wie audiovisuele kunsten studeerde, loopt dan weer een veel groter risico om niet meteen werk te vinden.
Ook binnen de masteropleidingen zijn er nog stevige verschillen: een diploma tandheelkunde of architectuur levert je binnen het jaar zeker een job op. Masters in de kunstwetenschappen, internationale politiek of geschiedenis zullen vaak wat meer geduld moeten oefenen.
