Geld maakt gelukkig, zolang je er niet té veel van hebt. Hoeveel te veel is, verschilt nogal per land.

Geld maakt niet gelukkig, zo wil het spreekwoord. Maar in de praktijk doen de meeste mensen toch vooral hun best om hun inkomen te vergroten en worden ze blijer van opslag dan van een korting op hun salaris – ook als ze daarvoor een prijs moeten betalen in hun ­privéleven.

Maakt geld mensen dan toch gelukkig? Tot op zekere hoogte wel, concluderen onderzoekers van de Amerikaanse Purdue University en de University of Virginia. Zij baseren zich op een Gallup-steekproef waarin meer dan 1,7 miljoen mensen uit 164 landen werden bevraagd over hun inkomen, hun welbevinden en de mate waarin ze tevreden waren met hun leven. Het onderzoek is gepubliceerd in het vakblad Nature Human Behavior.

Wel zit er een limiet op de hoeveelheid geld die gelukkig maakt, zo bleek. Op een bepaald moment treedt verzadiging in, en worden mensen niet nóg gelukkiger als ze nog meer geld gaan verdienen.

‘Afgaand op wat adverteerders ons vertellen, lijkt er geen plafond te zijn aan de hoeveelheid geld die mensen nodig hebben om gelukkig te worden’, zegt psycholoog Andrew Jebb, die het onderzoek leidde. ‘Toch zien we dat er een drempel is, een punt waarop meer geld het welbevinden niet langer verhoogt, en soms zelfs verlaagt.’

Gemiddeld bleek het optimale bruto­geluksinkomen te liggen rond 85.000 dollar per persoon per jaar (omgerekend 69.000 euro). Maar het optimale inkomen varieert wereldwijd. De bedragen gelden voor een eenpersoonshuishouden. Voor een familie van vier personen liggen ze naar schatting twee keer hoger.

Wanneer verzadigd?

Duurdere auto

Maar wat gebeurt er dan als mensen meer dan dat optimale plafondbedrag gaan verdienen? De onderzoekers stelden vast dat zodra de drempel wordt bereikt, een ­verdere stijging van het inkomen meestal ­samengaat met een afnemend wel­bevinden. Daarnaast zijn mensen die meer verdienen doorgaans minder tevreden met hun leven.

Dat verklaren de onderzoekers door te stellen dat geld maar tot op zekere hoogte onontbeerlijk is voor geluk. ‘Je hebt geld nodig om te voldoen aan je basisbehoeften, zoals voedsel, kledij en een dak boven je hoofd’, aldus Jebb. ‘Daarnaast kan meer geld je comfort verhogen en de afbetaling van leningen versnellen.’

Maar als je inkomen eenmaal in al die zaken voorziet en je nog steeds geld overhoudt, dan kun je in de greep raken van andere verlangens, denken de onderzoekers.

‘Je gaat misschien materiële voordelen nastreven die je niet echt nodig hebt, zoals een duurdere auto. En je gaat je situatie vergelijken met die van anderen uit je omgeving, wat ironisch genoeg je welzijn zou kunnen verminderen.’

Volgens Jebb komt het kantelpunt wanneer mensen hun levensstandaard gaan afzetten tegen die van ­andere mensen. Jaloezie kan dan tot een daling van het welbevinden leiden, waardoor mensen qua tevredenheid weer afzakken naar het niveau van individuen met iets lagere inkomens. ‘Maar misschien heeft het ook te maken met de hogere belasting die wordt geheven op de hoogste inkomens.’

De onderzoekers waren zelf verrast over de uitkomst van hun onderzoek. Ze hadden weliswaar verwacht dat geld slechts tot op zekere hoogte gelukkig zou maken, maar hadden gedacht dat dit verzadigingspunt hoger zou liggen dan uit het onderzoek naar voren is gekomen.

Mannen vs. vrouwen

Bovendien hadden ze verwacht dat het verzadigingspunt bij mannen hoger zou liggen dan bij vrouwen, omdat mannen in veel culturen de voornaamste kostwinner zijn en de meeste sociale druk over hun in­komen voelen. In de praktijk bleek het omgekeerde waar te zijn: gemiddeld lag het optimale inkomen voor mannen wereldwijd bij 73.000 dollar, tegen 81.000 dollar bij vrouwen.

Een sluitende verklaring daarvoor hebben de onderzoekers niet, al veronderstellen ze dat ‘geld slechts een deel is van wat ons echt gelukkig maakt’.

VAN DEN EYNDE, H. Té veel geld maakt niet gelukkig. De Standaard, 2018-02-15, D2.