Het faillissement van de IJslandse lagekostenmaatschappij Wow Air heeft desastreuze gevolgen voor de lokale economie.
Sinds eind maart is het einde verhaal voor Wow Air, de IJslandse luchtvaartmaatschappij die zich in nog geen tien jaar tijd had ontpopt tot challenger van Ryanair en andere lagekostenmaatschappijen in Europa. Al te ambitieuze expansieplannen – zoals spotgoedkope tickets voor trans-Atlantische vluchten tussen Europa en de VS – en fel gestegen brandstofprijzen deden Wow Air de das om.
Bij het faillissement van het luchtvaartbedrijf gingen in IJsland zo’n 1.100 jobs verloren. Dat is veel voor een land dat amper 350.000 inwoners telt.
Maar nu, twee maanden later, wordt de omvang van de klap voor de IJslandse economie pas echt zichtbaar. Volgens de centrale bank van IJsland komt er van de voorspelde 1,80 % economische groei voor dit jaar niets in huis. Integendeel, het bruto binnenlands product van IJsland zal tegen eind dit jaar met 0,40 % gekrompen zijn.
Het gebeurt maar zelden dat het lot van één enkel bedrijf zo’n negatieve impact heeft op de totale economie van een land. Maar dat is wat er in IJsland aan de hand is.
Geisers en vulkanen
De ommezwaai heeft alles te maken met het wegvallen van Wow Air als centrale speler in de toeristische industrie van IJsland. Het toerisme maakte er de afgelopen jaren een flinke opgang, niet het minst door klanten van Wow Air die op hun reis tussen Noord-Amerika en Europa een korte tussenstop op IJsland inlasten om er te genieten van geothermische baden of de natuurpracht van geisers, gletsjers en vulkanen. Om van het noorderlicht nog maar te zwijgen. Jaarlijks doen 1,3 miljoen toeristen IJsland aan, of viermaal meer dan de lokale bevolking.
Het boomende toerisme heeft IJsland mee uit het diepe dal getrokken waarin het land was beland na de crash van de IJslandse banksector in de crisisjaren 2008-2009. Liefst drie banken gingen toen kopje-onder, waaronder Kaupthing, dat ook in ons land duizenden spaarders had gelokt met beloftes van bovengemiddelde rendementen.
Devaluatie
De redding van die banken vergde drastische maatregelen, zoals een devaluatie van de nationale munt, de IJslandse kroon. De impact op de economie was navenant. De werkloosheidscijfers en intrestvoeten schoten de hoogte in en de economie kromp twee jaar na elkaar: in 2008 met liefst 16,00 % en in 2009 ook nog eens met bijna 8,00 % (zie grafiek). Daarna ging het stilaan weer beter, met zelfs dubbele groeicijfers in 2013 en 2016.
Boven op de crash van Wow Air is er nog meer slecht nieuws: ook de visserijvloot heeft een slecht seizoen achter de rug. De vissers zijn van oudsher een steunpijler van de IJslandse economie.
Nog een reden waarom de centrale bank het in haar analyse over ‘uitdagende tijden’ heeft voor de bedrijven en gezinnen in IJsland. Toch luidt het dat de IJslandse economie ‘sterker staat dan vroeger’. Daarin mag u de hoop lezen dat ook deze onweerswolken weer voorbij zullen trekken.
