De Amerikanen en de Chinezen bliezen gisteren warm en koud in hun handelsconflict. De zoektocht naar een onderhandelde oplossing gaat voort, luidt het unisono. Maar achter de schermen brengen beide kampen extra munitie in stelling voor een volgende veldslag.
Nadat de Verenigde Staten en China elkaar de afgelopen dagen met nieuwe strafmaatregelen bestookt hadden, sloegen de kemphanen gisteren weer een meer verzoenende toon aan. ‘We gaan een deal sluiten met China als het moment rijp is. Het gaat gebeuren en veel sneller dan de mensen denken’, tweette de Amerikaanse president Donald Trump. Ook de Chinezen verklaarden zich bereid de zoektocht naar een onderhandelde uitweg uit het handelsconflict voort te zetten. Maar Peking waarschuwde Washington tegelijkertijd dat het niet van plan is over zich heen te laten lopen. ‘We hopen dat het Amerikaanse kamp de situatie niet verkeerd inschat en China’s vastberadenheid en wil om zijn eigen belangen te verdedigen niet onderschat’, stelde Geng Shuang, de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Maar uit welk wapenarsenaal kan China putten?
1. Importtarieven optrekken
De Chinezen hebben elke Amerikaanse tariefverhoging op hun producten beantwoord met hogere invoerrechten op goederen uit de VS. Maar de manoeuvreerruimte is beperkt. De Aziatische reus voert bijna vier keer minder in uit de VS dan het naar dat land exporteert. Als Peking op 1 juni de douanetarieven op duizenden al belaste Amerikaanse goederen (chemische producten, groenten, fruit en zeevruchten) optrekt, is de munitie stilaan op. Wil het toch dat wapen hanteren, lijken twee opties te resten: de tarieven optrekken voor producten die vandaag tegen 5,00 % belast worden (auto-onder- delen, medisch en landbouwmaterieel) of douanetarieven invoeren voor ruwe olie, passagiersvliegtuigen van Boeing of andere goederen die nu tariefvrij China binnenkomen. ‘Dan dreigt China in eigen voet te schieten, omdat de importkosten ook stijgen voor zijn eigen producenten’, stelt Robert Lawrence, hoogleraar internationale handel aan Harvard.
2. Chinese munt devalueren
Op papier kan het Aziatische land ervoor opteren zijn munt, de yuan, in waarde te laten zakken om Chinese exportbedrijven een duwtje in de rug te geven. ‘Maar die strategie is weinig realistisch’, zegt Rajiv Biswas van IHS Markit. Sinds 2015 streeft Peking een stabiele wisselkoers na om de reserves van het land te beschermen. ‘Een devaluatie van de munt kan opnieuw leiden tot een grote kapitaalvlucht’, stelt Biswas.
3. VS-bedrijven in China ’treiteren’
Veel Amerikaanse bedrijven hebben filialen in China. Peking kan die ondernemingen, als represaille voor de Amerikaanse acties, het leven zuur maken door hun extra regels op te leggen, de gezondheids- en fiscale controles te verstrengen of de douaneprocedures te laten aanslepen. Dergelijke maatregelen kunnen bij de eigen achterban allicht op applaus rekenen. ‘Maar ze dreigen het vertrouwen van buitenlandse bedrijven in China te ondermijnen’, waarschuwde Jake Parker, de vicevoorzitter van de US-China Business Council, onlangs.
Bovendien zouden Trump en co. keihard kunnen terugslaan door de Chinese toegang tot bepaalde Amerikaanse technologie te blokkeren of de verkoop van onderdelen aan Chinese bedrijven te verbieden. Vorig jaar verbood Washington de verkoop van elektronische componenten aan de Chinese telecomreus ZTE omdat dat bedrijf de Amerikaanse sancties tegen Iran en Noord-Korea geschonden zou hebben. In geen tijd balanceerde ZTE op de rand van het bankroet. Tot Trump besliste het verbod weer in te trekken.
4. Oproepen tot boycot
De Chinese autoriteiten kunnen hun landgenoten ook aansporen niet langer populaire Amerikaanse producten, zoals iPhones en iPads, te kopen. Het zou niet de eerste keer zijn dat ze naar dat wapen grijpen. In 2012 orkestreerde de Chinese staat al eens boycotcampagnes tegen Japan. Vijf jaar later vormde Zuid-Korea het doelwit van een soortgelijke operatie. Met zware gevolgen voor de autoproducenten in die landen. In een maand tijd zagen die hun verkoop aan China halveren.
Behalve het Amerikaanse elektronica- bedrijf Apple – dat zijn verkoop in China de afgelopen zes maanden al met een kwart zag dalen – kan ook Boeing in het vizier van de Chinezen komen te liggen. Het Aziatische land is een belangrijke afzetmarkt voor de Amerikaanse vliegtuigbouwer. In 2017 had meer dan een op de vier afgeleverde Boeings China als eindbestemming. Het bedrijf met hoofdkwartier in Chicago verwacht de komende 20 jaar een bestelling van zowat 7.700 nieuwe toestellen uit China. Prijskaartje: 1.200 miljard dollar. Een Chinese boycot zou een ferme streep door de rekening zijn.
Als Peking die bedrijven in de ban doet, houdt het best rekening met ‘nevenschade’. Apple en Boeing zijn beide – rechtstreeks en indirect via lokale partners – actief in China. De jobs van duizenden Chinezen staan dus op het spel.
5. Staatspapier VS dumpen
Geen enkel land bezit zoveel Amerikaanse staatsobligaties als China (1.130 miljard dollar). Op papier lijkt Peking over een stevige hefboom te beschikken om de VS onder druk te zetten. In de praktijk zou het massaal dumpen van dat staatspapier Trump en co. wellicht niet lang pijn doen. Dat leert de geschiedenis. Toen andere landen in 2015-2016 die tactiek hanteerden, is het nooit tot een crash van de Amerikaanse obligatiemarkt gekomen. Die is gevoeliger voor het rentebeleid van de centrale bank.
Bovendien rijst de vraag wat de Chinezen moeten aanvangen met de opbrengst van een verkoop van Amerikaans staats- papier. Bij de banken parkeren? Activa in Amerikaanse dollar in andere landen kopen? Of dollars inruilen voor de euro of de Japanse yen? Staatspapier uit de VS lijkt vooralsnog de beste investering.
