Het Amerikaanse sportretailbedrijf Nike kijkt aan tegen een rechtszaak. Voormalige werkneemsters klagen het iconische sportmerk officieel aan wegens seksisme en discriminatie op basis van gender. Het bedrijf worstelt al een tijdje met een verdorven machocultuur.
Zo innovatief de sneakers, zo conservatief de bedrijfscultuur, zo lijkt het wel. Vrouwen zijn niet alleen ondervertegenwoordigd in de hogere regionen van het management, ze krijgen er ook minder betaald en er heerst een heuse “ouderwetse jongenscultuur”. Dat zegt Laura Salerno Owens, een advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht bij Markowitz Herbold in Portland. Ze vertegenwoordigt twee vrouwen die een rechtszaak aanspannen tegen Nike. Ze klagen het bedrijf aan wegens een cultuur van ongelijke behandeling en seksuele intimidatie.
In een officiële reactie van het bedrijf luidt het dat “Nike tegen discriminatie is, en een grote meerderheid van onze medewerkers respectvol is”.
De rechtszaak is een juridische uitloper van aangehaalde wantoestanden die zonder gehoor bleven. Toen vorig jaar enkele vrouwelijke managers ontslag namen omdat ze het machoklimaat niet langer aanvaardden, hielden andere medewerksters een discrete rondvraag onder vrouwelijke collega’s. Dat leverde een waslijst klachten op, die uitlekten in The New York Times. Interne klachtendossiers over seksueel ongewenst gedrag bleven zonder gevolg. Uit de enquête bleek dat het vrouwonvriendelijke klimaat niet enkel getolereerd, maar ook gecultiveerd werd door enkele absolute topmanagers. Aan de top van de keten stond Trevor Edwards, de rechterhand en gedoodverfde opvolger van CEO Mark Parker.
Owens zegt dat de rechtszaak er komt nadat de raad van bestuur van Nike te weinig en te laat heeft gereageerd op de talloze gedocumenteerde aanklachten die al jarenlang opgang maakten. Dit voorjaar nog maar kwam het tot een heuse krachtmeting waarbij elf leidinggevenden werden opzijgezet.
Owens hekelde die actie: “Het lijkt alsof het bedrijf wou zeggen dat het maar enkele mensen waren die verantwoordelijk zijn voor het probleem.” Terwijl het voor de advocate duidelijk is dat het inherent is aan de interne bedrijfscultuur, en waarbij de top van het bedrijf niet alleen op de hoogte was, maar zich zelf ook schuldig maakte aan wangedrag. “Achter een van ’s werelds grootste merken, achter de glamoureuze sporters, heerst een lelijkheid. Een moraal die de getalenteerde werknemers, met name vrouwen, de deur uit dreef.”
Vrouwen werden niet enkel minder betaald dan mannen, hun beoordelingen waren ook strenger, waardoor ze minder aanspraak konden maken op bonussen. De aanklacht luidt het schenden van de Federal Equal Pay Act, de Oregon Equal Pay Act en de Oregon Equality Act. Opmerkelijk is dat de vrouwen niet vragen om een schadevergoeding. Ze willen dat Nike zijn werknemers eerlijk gaat betalen zonder naar gender of ras te kijken.
Interne memo
Nike gaf dit voorjaar impliciet toe dat er iets schortte aan de verloning. Volgend op een intern onderzoek verhoogde het bedrijf het salaris van ruim 7.000 medewerkers wereldwijd met zo’n 10 procent. Het bedrijf kondigde aan om het beleid omtrent jaarlijkse bonussen aan te passen. In een interne memo die in handen kwam van de Amerikaanse zender CNBC, wilde Nike met de salarisverhoging “de gelijkwaardigheid garanderen in het salaris voor dezelfde functies”.
Die beslissing kwam er dan weer nadat Monique Matheson, de HR-directeur van Nike, aan de alarmbel had getrokken. The Wall Street Journal kreeg haar interne memo in handen die weinig aan de verbeelding overliet. “Hoewel we dit al verschillende malen hebben besproken, zijn we er nog steeds niet in geslaagd om enige verandering te bewerkstelligen om als bedrijf een echte inclusie te organiseren. We krijgen geen grip op onze personeelswerving en promotie. Als onderdeel van ons plan moeten we de vertegenwoordiging van vrouwen en minderheden verbeteren”, luidde haar boodschap aan de directie. Die memo is voor advocate Owens een belangrijk gegeven in haar zaak tegen Nike.
Nike heeft zo’n 74.000 medewerkers wereldwijd, en boekte vorig jaar een omzet van 31,3 miljard euro. Navraag bij de vakbonden leert dat er in België geen dergelijke klachten gekend zijn.
