Een te harde reactie van Peking op de Amerikaanse handelssancties zou als een rode lap op een stier werken. Maar nu Trump Chinese sleutelsectoren wil raken, kan dat wel eens de brug te ver zijn.
De reactie van Peking liet slechts enkele uren op zich wachten. Nadat Donald Trump donderdagavond nieuwe importtarieven voor Chinese producten had aangekondigd, antwoordde het Chinese ministerie van Handel vrijdagochtend met een plan om onder meer fruit, wijn en naadloze staalpijpen uit Amerika te belasten. Maar terwijl Washington zo’n 50 miljard dollar aan Chinese goederen in het vizier neemt, slaan de tegenmaatregelen van Peking op ‘amper’ drie miljard dollar aan goederen, 2,00 % van de Amerikaanse export naar China. En hoewel de timing anders doet uitschijnen, reageert China officieel alleen maar op de eerder aangekondigde staal- en aluminiumheffingen door Trump.
China grijpt inderdaad nog niet meteen naar de zware munitie, zegt Haiyan Zhang, professor aan de Neoma Business School in Rouen. ‘Peking wacht de uitkomst van Trumps maatregelen nog af.’ Het Witte Huis komt pas binnen vijftien dagen met een volledige lijst van geviseerde producten uit strategische sectoren, zoals robotica, luchtvaart en elektrische apparatuur. Daarna volgt een consultatieronde. Binnen de 60 dagen moet de Amerikaanse minister van Handel, Wilbur Ross, zijn huiswerk klaar hebben.
Ondanks de milde reactie is China wel klaar om tegenmaatregelen te nemen, zegt professor Zhang. ‘Chinese kranten slaan een forse toon aan en er circuleren al lijsten van Amerikaanse producten die mogelijk extra zullen worden belast.’
Een typisch Chinese reactie, zegt Jan Van Hove, hoofdeconoom bij KBC en professor internationale economie aan de KU Leuven. ‘Officieel reageren de Chinezen mild, maar achter de schermen bekijken ze hoe ze Trump kunnen pijn doen. En ze kúnnen de Amerikaanse bedrijven pijn doen.’ Dat zullen ze niet met een groot mes doen, volgens Jörg Wuttke, die tot voor kort de Europese Kamer van Koophandel in Peking leidde. ‘Ze doen het met acupunctuur, door de naalden te steken in swingstaten, in landbouw, alles wat zijn kiezers kan pijn doen’, zegt hij in de Financial Times.
Made in China 2025
Stilte voor de storm dus? ‘Ik denk niet dat China deze nieuwe handelssancties zomaar kan laten passeren’, zegt Van Hove. ‘De importheffingen op staal en aluminium, dat was spielerei en bovendien strategisch niet erg slim, omdat ze vooral de Amerikaanse bondgenoten troffen. Maar nu richt Trump zijn pijlen op de voor China erg belangrijke technologiesector.’ Met zijn ‘Made in China 2025’-strategie wil Peking zijn industrie hervormen en wereldwijd het voortouw nemen in hightechsectoren, zoals robotica, semiconductoren en elektrische wagens.
‘Nu zeggen de VS aan China: “de ontwikkeling die jullie voor ogen hebben, gaan we afblokken”,’ zegt Van Hove. ‘Dat is echt een brug te ver. Dit is een oorlogsdaad.’
Achterpoortjes
Dat betekent niet dat Trump de bal volledig misslaat als hij China ervan beschuldigt keer op keer intellectuele eigendomsrechten te schenden en op grote schaal te trachten Amerikaanse bedrijfsgeheimen te ontfutselen, zegt Van Hove. ‘Ook Belgische bedrijven hebben daar trouwens last van.’ Van Hove wijst erop dat ook Europa maatregelen neemt, omdat Peking het spel niet eerlijk speelt. Maar het doet dat wel binnen een wettelijk kader: dat van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).
Ook bij de invoerheffingen voor staal en aluminium zei Trump al dat ze nodig waren om de Amerikaanse ‘nationale veiligheid’ te beschermen – een ongezien argument in vredestijd. Trump stapt misschien niet helemaal buiten de WTO, maar zijn acties zijn opvallend agressief.
Onzekerheid
Het blijft wel de vraag hoe heet de soep gegeten wordt. Trump is niet de eerste Amerikaanse president die als een cowboy eerst hard uithaalt om zo zijn onderhandelingspositie te versterken. Alleen: misschien is dat niet de meest efficiënte strategie, want door de onzekerheid die ze creëert, weegt ze op de investeringen. Uit de laatste Global Economic Survey bleek vrijdag alvast dat de kamers van koophandel van over heel de wereld protectionisme vandaag als de belangrijkste uitdaging voor de wereldeconomie zien.
