België trekt meer bedrijfsinvesteringen aan dan de buurlanden, en weet zijn koppositie stelselmatig te versterken. Dat toont de denktank Minerva aan in een nieuwe studie. De afgelopen twintig jaar heeft België terrein gewonnen ten opzichte van de drie buurlanden. Wat meer is: in landen met een hoge winstbelasting, zoals België en Frankrijk, wordt relatief meer geïnvesteerd dan in Groot-Brittannië of Nederland, waar het tarief veel lager is.
Slecht beleid
Een interessante vaststelling. Want de regering heeft besloten de vennootschapsbelasting te verlagen om de concurrentiepositie van België als investeringsland veilig te stellen. Heeft dat nog wel zin? Nee, stelt Minerva-econoom Matthias Somers. ‘Deze cijfers spreken het verhaal tegen. Het klopt niet dat België geen aantrekkelijk investeringsland zou zijn. Ondanks de doemberichten heeft het nog aan aantrekkingskracht gewonnen.’
Somers vindt de geplande verlaging van de vennootschapsbelasting slecht beleid. Cijfers wijzen uit dat landen met lage tarieven niet méér investeringen aantrekken. Het verband is eerder omgekeerd. Het hoge belastingtarief is juist volledig in overeenstemming met de structuur van de Belgische economie, vindt hij. De investeringen zijn vooral kapitaalintensief, met een hoge toegevoegde waarde en een hoge arbeidsproductiviteit die zowel hoge belastingen als hoge lonen mogelijk maken. Zo ontstaat een positieve spiraal, ‘een virtueuze cirkel’, schrijft hij, die tot steeds meer welvaart leidt.
Lagere winstbelastingen kunnen welvaartsgroei juist afremmen. Het voorbeeld van Groot-Brittannië laat dat zien. Daar is de vennootschapsbelasting gedaald naar 19,00 %, maar er wordt veel minder geïnvesteerd dan in België. De productiviteit is er lager, en de lonen ook. Er wordt daardoor minder welvaart gecreëerd. Er dreigt een vicieuze cirkel in plaats van een virtueuze, stelt Somers vast.
Er is wel een keerzijde, erkent hij. De lage lonen maken het wel makkelijker om veel mensen aan het werk te krijgen. Daardoor is de werkloosheid in Groot-Brittannië lager dan in België. ‘Maar op termijn is zo’n model minder gezond voor je economische weefsel’, licht hij telefonisch toe. ‘Een lage productiviteit staat immers de welvaartsgroei in de weg’.
En er is nog een ander aspect. Lagere winstbelastingen zijn goed voor de aandeelhouders, niet voor de werknemers. Maar de kapitaalverschaffers hebben de afgelopen jaren al een steeds groter deel van de welvaartswinst naar zich toe getrokken, toont Somers aan. Ten nadele van de verschaffers van arbeid – de werknemers dus. Lagere winstbelastingen versterken dat onevenwicht nog. Aan de regeringsbelofte dat de hervorming van de vennootschapsbelasting budgettair neutraal zal zijn en dus geen echt voordeel oplevert voor de bedrijven, hecht hij niet veel waarde.
De cijfers in de Minerva-studie suggereren dat de race to the bottom, die Europese landen onderling uitvechten, contraproductief is. Europa zou de voortdurende strijd om het laagste tarief een halt moeten toeroepen, vindt Somers. Pogingen om de belastbare basis te harmoniseren, gaan niet ver genoeg. Er zou minstens een vaste bandbreedte moeten komen voor de landen in West-Europa.
