De overheid, de horeca, de telecom én de culturele sector duwen de inflatie hoger in België. Minister van Economie Kris Peeters wil die inflatie beter monitoren. ‘Het debat over de automatische loonindexering openen zou niet verstandig zijn.’
Tussen 2008 en 2016 bedroeg de totale inflatie in België gemiddeld 1,50 %, tegenover 1,10 % in de buurlanden. Gecumuleerd geeft dat een inflatieverschil van 3,60 %. Dat is een probleem, omdat alleen in België een automatische loonindexering bestaat. De hogere inflatie leidt hier tot grotere loonstijgingen, met als gevolg een verlies aan concurrentiekracht bij bedrijven en dus vernietiging van jobs.
Door de automatische indexkoppeling hebben sommige producenten ook minder schroom om de prijzen te verhogen. ‘De koopkracht is toch beschermd’, redeneren ze. Vandaar dat sommige bekende merkproducten in België duurder zijn dan in bijvoorbeeld Nederland, waar de automatische koppeling niet bestaat.
Van het inflatieverschil tussen België en de drie buurlanden (Nederland, Frankrijk en Duitsland) is 45,00 % toe te schrijven aan de diensteninflatie. Tweede boosdoener is de productgroep bewerkte levensmiddelen, goed voor 33,00 % van de inflatie-ontsporing. Niet-energetische industriële producten zijn goed voor 21,00 % van het inflatieverschil met de buurlanden. Binnen de diensteninflatie is de horeca (cafés en restaurants) de belangrijkste boosdoener, goed voor 39,00 % van de ontsporing. De telecom staat voor 16,00 %, culturele diensten voor 12,00 %.
Maar ook de ‘gereguleerde diensten’ waarbij de overheid de prijs deels of volledig bepaalt – zoals onderwijs, huisvuilophaling en gezondheidszorg – zijn sinds 2012 een bron van oplopende inflatie. Zo steeg de inflatie van die gereguleerde diensten’ sinds 2012 jaarlijks gemiddeld met 2,90 %. In de drie buurlanden was dat maar 1,30 %.
Tussen 2008 en 2016 stegen de prijzen in restaurants en cafés met ruim een kwart, terwijl dat in de buurlanden slechts 15,80 % was. De witte kassa is een element, maar verklaart niet alles.
De cafébazen en restaurantuitbaters zijn afhankelijk van wat ze aan hun leverancier moeten betalen. En de voedingsprijzen stijgen in België snel. Voeding en drank werden in Frankrijk sinds 2009 6,00 % duurder, in België ging het twee keer zo hard.
Heilige koe
Ook de prijzen voor telecomdiensten doen de inflatie meer stijgen dan in de buurlanden. Vooral de prijzen voor bundels zijn hoog. Alleen al vorig jaar steeg de prijs voor bundels in België met 6,80 %. De consument ondergaat dat: wie bundels neemt, verandert niet snel van aanbieder.
Minister van Economie Kris Peeters (CD&V) zal jaarlijks een rapport laten opstellen over de diensteninflatie. Het debat over de automatische loonindexering, een heilige koe voor de vakbonden, zal hij niet aangaan: ‘Het zou niet wijs zijn en het staat ook niet in het regeerakkoord.’ Donderdag zou het parlement stemmen over de ‘gemoderniseerde’ versie van de wet op de concurrentiekracht.
