De Belgische inflatie stijgt fors, terwijl ze in de eurozone opnieuw onder nul daalt. Wat is er aan de hand? Blijft de inflatie relatief hoog en moeten we ons zorgen maken?
Het contrast is opvallend. De Belgische inflatie steeg in september naar 1,06 %, het hoogste peil sinds januari 2014. In de eurozone daarentegen daalde de inflatie naar -0,1 %, het laagste niveau sinds maart. Het inflatieverschil tussen België en de eurozone is opgelopen tot meer dan 1 procentpunt, terwijl beide cijfers begin dit jaar nagenoeg gelijk waren.
Er zijn verscheidene redenen voor de toenemende kloof tussen ons land en de eurozone. De prijs van elektriciteit speelt een cruciale rol.
In april 2015 verdween de impact van de btw-verlaging op elektriciteit die in april 2014 werd doorgevoerd, omdat inflatiecijfers de consumptieprijzen van een bepaalde maand vergelijken met die van twaalf maanden ervoor. Daardoor steeg de inflatie fors in België, maar bleef ze ongeveer stabiel in de eurozone. (zie grafiek)
In augustus werd elektriciteit flink duurder omdat de eigenaars van zonnepanelen voortaan een prosumententarief moeten betalen, dat in de elektriciteitsprijs wordt doorgerekend. Bovendien hebben Vlaamse intercommunales hun distributietarieven verhoogd omdat ze sinds kort zijn onderworpen aan de vennootschapsbelasting. Waalse en Brusselse intercommunales rekenen die taks al sinds juli door. De hogere distributietarieven hebben ook de prijs van aardgas doen stijgen. In september steeg de prijs van elektriciteit opnieuw, omdat de federale regering de btw verhoogde van 6,00 % naar 21,00 %.
Maar niet alleen de prijzen van energie stijgen sneller dan in de andere landen van de eurozone. Ook hogere prijzen voor groenten en fruit, zoals tomaten en peren, spelen een rol, zegt Peter Vanherrewege, inflatiespecialist van de federale overheidsdienst Economie. ‘Verse groenten en fruit hebben in België een iets grotere weging in de indexkorf.’
Voorts valt op dat de prijzen van diensten in ons land relatief snel stijgen. Dat is te wijten aan verscheidene factoren. De loonkosten per eenheid product stijgen relatief snel en de concurrentie in sommige dienstensectoren is relatief beperkt. Onder meer in de horeca en de gezondheidszorg stijgen de prijzen sneller dan in de buurlanden. Vanherrewege merkt op: ‘De horeca is een arbeidsintensieve sector. In de gezondheidszorg zijn de honoraria verhoogd.’
Zal de Belgische inflatie de komende maanden hoger blijven dan in de eurozone? Wellicht wel. De recente btw-verhoging op elektriciteit zal tot en met augustus 2016 de inflatie opkrikken.
Bovendien zal de prijs van elektriciteit in januari 2016 nogmaals fors de hoogte ingaan. Dan worden enkele maatregelen van de Vlaamse regering van kracht. De gratis stroom verdwijnt. Voorts plant minister van Energie Annemie Turtelboom (Open VLD) maatregelen om de onbetaalde groenestroomcertificaten weg te werken. Dat gebeurt door een extra bijdrage en door leveranciers extra certificaten te laten opkopen. Die zullen die kosten doorrekenen aan de consument. Ten slotte zullen de transmissienettarieven stijgen. De tariefverhoging van januari 2016 zal veel groter zijn dan de impact van de btw-verhoging en tot eind volgend jaar de inflatiecijfers beïnvloeden.
ING-econoom Philippe Ledent ziet de Belgische inflatie versnellen van 0,40 % in 2015 naar 1,60 % in 2016. De Europese Centrale Bank voorspelde begin september voor de eurozone 0,10 % dit jaar en 1,10 % volgend jaar. Maar ze zal na de cijfers van gisteren die prognose wellicht moeten verlagen.
Specialisten maken zich geen grote zorgen over de relatief hoge inflatie. Vanherrewege stipt aan: ‘De inflatie heeft via de gezondheidsindex weliswaar een invloed op de loonvorming. Maar de regering nam maatregelen om de concurrentiekracht te versterken.’ Hij verwijst daarmee naar de indexsprong. Daardoor wordt de volgende loonindexering uitgesteld.
‘De inflatie blijft laag’, signaleert Ledent. ‘Er is nog wat deflatoire druk. De btw-verhoging op elektriciteit zal wel de gezondheidsindex doen stijgen. Daardoor zal de volgende indexering iets vroeger gebeuren dan zonder btw-verhoging. Maar ik verwacht slechts een marginaal negatieve invloed op de concurrentiekracht.’