De loskoppeling tussen de Zwitserse frank en de euro breekt Zwitserland heel zuur op. De centrale bank van het land tekent in een half jaar tijd een verlies van een kleine 50 miljard euro op. En de Zwitserse economie loopt zware schade op.
Zwitserland bloedt. Het land nam begin dit jaar de beslissing om zijn munt los te koppelen van de euro en draagt daar nu de gevolgen van. Een logische zet was het nochtans, vonden de meeste analisten. Anders zou Zwitserland te afhankelijk worden van de Europese Centrale Bank, die zich opmaakte voor zijn geldverruimingsprogramma waarbij 1,1 biljoen euro in de Europese economie gepompt werd.
Door die beslissing zou de Zwitserse centrale bank niet minder dan 100 miljard euro aan valuta moeten kopen om de koppeling met de euro te behouden. Een veel te zware inspanning. Zeker omdat het niet bij die ene keer zou blijven.
Maar het was ook een zet die heel wat risico’s inhield. Het loslaten van de euro had onvermijdelijk tot gevolg hebben dat de waarde van de Zwitserse frank de hoogte in ging. In één dag steeg de waarde van de frank met 30 procent. Voorheen belette de Zwitserse centrale bank dat door tussen te komen in internationale valutamarkten. De bovengrens lag sinds september 2011 op 1,20 Zwitserse frank per euro.
De gevolgen bleven niet uit. Doordat producten per direct veel duurder werden, kreeg de Zwitserse export klappen. Met als gevolg dat de economie in het Alpenland in het eerste kwartaal begon te krimpen. Zwitserse aandelen die afhankelijk waren van export, werden massaal gedumpt.
Ook toerisme en werkgelegenheid deelden in de klappen. Voor bedrijven werden werknemers een stuk duurder. De kosten daarvoor werden aan de klant doorgerekend, waardoor Zwitserse producten nóg duurder werden.
De verwachtingen voor de economische groei van Zwitserland werden voor dit jaar bijgesteld van 1,8 naar 0,5 procent. De prognose voor volgend jaar is afgezwakt van 1,7 procent naar 1,1 procent. En voor de eerste helft van het jaar rapporteert de centrale bank van Zwitserland een verlies van een kleine 50 miljard euro, ofwel 7,5 procent van het bbp. Een peulschil in vergelijking met de honderden miljarden die de centrale bank anders had moet ophoesten, maar sowieso een zware opdoffer. De centrale bank incasseerde ook zware verliezen op zijn goudreserves. De prijs van goud zit in dalende lijn dit jaar.
Nochtans deed de centrale bank verwoede inspanningen om de effecten van de loskoppeling binnen de perken te houden. Door massaal buitenlandse deviezen zoals de euro, Britse pond en dollar op te kopen, werd de frank kunstmatig verzwakt. De deviezenreserves van Zwitserland liepen daardoor op tot zowat 4,5 biljoen euro. Dat maakt de afhankelijkheid van waardeschommelingen in buitenlandse valuta heel groot.
Zonder de ingrepen van de centrale bank zou de frank tot een niveau gestegen zijn dat niet of nauwelijks te dragen zou zijn voor de Zwitserse economie. Volgens de Swiss National Bank is de frank momenteel nog altijd overgewaardeerd, maar zal ze in de toekomst maatregelen blijven nemen om de waarde van de munt niet te laten ontsporen.
Enig goed nieuws: nadat bekend raakte dat de Zwitserse centrale bank een verlies leed van een kleine 50 miljard euro, daalde de frank in waarde. Zwitserland is overigens niet het enige land dat lijdt onder de loskoppeling met de euro. Duizenden hypotheken in Polen zijn geprijsd in de Zwitserse munt. Volgens berekeningen van Citibank zullen de valutabewegingen van de frank de gemiddelde afbetalingskosten van een hypothecaire lening met 17 procent doen toenemen.
