De centrale banken van de eurozone zijn gisteren begonnen met de aankoop van staatsobligaties. Wat zijn de gevolgen voor de Belgische economie?
De bazooka van 1.140 miljard euro van de Europese Centrale Bank (ECB) en de nationale centrale banken van de eurozone heeft zijn eerste schot afgevuurd. De centrale banken pompen de komende 19 maanden 60 miljard per maand in de economie om de te lage economische groei en inflatie op te krikken. De geldinjectie gebeurt vooral door de aankoop van staatsobligaties. De Nationale Bank van België bevestigde dat ze gisteren Belgisch overheidspapier aankocht. Voorts blijven de centrale banken bankobligaties met onderpand en herverpakte kredieten aankopen.
1. Hoe zal de geldinjectie de economie helpen?
De markten hebben al geanticipeerd op de aankoop van staatsobligaties. De obligatiekoersen zijn flink gestegen. Daardoor daalde de rente op overheidspapier maar ook op bedrijfskredieten en hypothecaire kredieten. De gezinnen, bedrijven en overheden kunnen nu erg goedkoop geld lenen. Dat stimuleert de economische activiteit.
Banken die staatsobligaties of ander schuldpapier verkopen aan de ECB zullen een deel van het verse geld wellicht gebruiken om meer kredieten te verstrekken. De jongste cijfers van de ECB tonen aan dat de kredietverlening opveert. Beleggers die staatsobligaties verkopen aan de ECB herbeleggen de opbrengst in andere activa. Daardoor stijgen de koersen van bedrijfsobligaties en aandelen en ook dat heeft een positieve impact. De beurs van Brussel steeg dit jaar al met 13 procent.
Voorts heeft de verwachte geldinjectie de euro sterk doen dalen. De goedkopere eenheidsmunt stimuleert de export en de economische groei en krikt de inflatie op.
2. Zal de langetermijnrente verder dalen?
‘De langetermijnrente kan nog een beetje dalen’, zegt Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België. ‘We verwachten dat de relatieve schaarste aan Duitse staatsobligaties de Duitse tienjaarsrente zal doen dalen van 0,31 naar 0,25 procent tegen eind maart. Dat zal de rente ook drukken in de andere landen, zoals België. Maar er komt een kantelpunt. Het economisch herstel zal de Duitse rente tegen eind dit jaar doen stijgen naar 0,60 procent.’
Vanden Houte ziet voorlopig geen risico van een forse rentestijging. ‘De ECB koopt obligaties tot en met september 2016 en ze zal pas in de tweede helft van 2017 haar basisrente verhogen.’
Peter De Keyzer, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis, gelooft dat de langetermijnrente een bodem heeft bereikt. ‘Zo goed als alles zit al in de prijs. Ik zie geen reden voor een verdere rentedaling. Maar ik verwacht ook geen rentestijging.’
3. Zullen spaarboekjes nog minder opbrengen?
Vanden Houte verwacht dat de rente op spaarboekjes en kasbons nog een beetje afbrokkelt. Maar hij merkt op dat de rente op spaarboekjes niet veel meer kan dalen. ‘Febelfin, de koepel van de Belgische banken, zei onlangs dat de rente op gereglementeerde spaarboekjes niet onder 0,11 procent kan dalen.’
4. Hoe groot is de rentemeevaller voor de overheid?
De federale regering zal bij de begrotingscontrole de raming van de rentelasten wellicht met zowat 200 miljoen euro verlagen, is te horen in regeringskringen. De Schatkist baseert haar prognose van de rentelasten doorgaans op de markten en die verwachten een rentestijging later dit jaar. Als de rente stabiliseert op het niveau van gisteren, is een meevaller van 400 tot 500 miljoen mogelijk, berekende De Tijd.
5. Zal de Belgische economie nu sneller groeien?
‘We zijn bezig onze groeivooruitzichten voor België en de eurozone fors opwaarts te herzien’, zegt De Keyzer. ‘De hogere groei is te danken aan de lagere rente en de daling van de olieprijs en de euro.’ BNPP Fortis, dat somberder was dan andere banken, zal zijn groeiraming voor de Belgische economie in 2015 wellicht optrekken van 0,9 naar 1,4 procent.
ING-econoom Philippe Ledent is voorzichtiger en verhoogt zijn groeiprognose van 1,1 naar 1,2 procent. ‘De belangrijkste redenen zijn de daling van de olieprijs en de euro. Maar het strakkere begrotingsbeleid weegt op de groei en de enquêtes over de exportorders zijn niet zo goed. Voorts blijft Griekenland een belangrijk risico.’
KBC handhaaft zijn groeiraming van 1,3 procent. ‘De daling van de olieprijs en de euro is al verwerkt in onze vooruitzichten’, stipt econoom Johan Van Gompel aan. De grootbanken zijn dus optimistischer dan het Federaal Planbureau, dat in februari de uitgangspunten voor de begrotingscontrole vastlegde. De instelling voorspelt 1 procent groei.
