De rijkste 1 procent wereldburgers bezit 48,20 % van de wereldwijde rijkdom. Het cijfer staat in het Global Wealth Report van Credit Suisse, dat gisteren verschenen is.
Voor het eerst worden in het rapport cijfers gepubliceerd over de rijkdomsmediaan. Dat is het minimale bedrag dat nodig is om tot de rijkste helft van de wereldbevolking te behoren. Dat cijfer steeg onophoudelijk in de eerste jaren van deze eeuw, maar is de afgelopen vier jaar relatief gedaald. Tegelijkertijd zijn de bedragen die nodig zijn om tot de rijkste 10 procent en de rijkste 1 procent te behoren, gestegen. Om tot de top te behoren, heb je dus steeds meer geld nodig, maar om tot de bovenste helft te behoren, minder. ‘Dat wijst erop dat de wereldwijde vermogensongelijkheid toeneemt’, aldus het rapport.
Het wijst er ook op dat de vermogensongelijkheid wereldwijd veel groter is dan de inkomensongelijkheid. Credit Suisse heeft de vermogensongelijkheid op lange termijn onderzocht voor tien westerse landen. De trend is over het algemeen dezelfde: het aandeel van de rijkste 1 procent nam tussen 1920 en 1970 af, bleef vervolgens enige tijd gelijk en nam daarna weer toe. De financiële crisis fungeerde in de meeste landen als een scharnierpunt. De ongelijkheid nam tussen 2000 en 2007 in 12 landen toe, maar tussen 2007 en 2014 in 35 landen. Het aantal landen dat de omgekeerde beweging maakt en gelijker werd, nam af van 34 naar 11.
Een van de oorzaken van de stijgende ongelijkheid is het beursherstel sinds 2009, schrijft Credit Suisse. Omdat de rijken meer aandelen bezitten dan de minder gefortuneerden, profiteren zij daar disproportioneel van. Het aandeel in de totale rijkdom van de rijkste groepen stijgt erdoor. Op het moment dat de beurskoersen dalen, zoals in de eerste jaren van deze eeuw gebeurde, doet zich het omgekeerde fenomeen voor.
Zelfvoedend
Credit Suisse oppert ook de mogelijkheid dat een stijgende ongelijkheid zelfvoedend is. Doordat de rijkere groepen rijker worden, neemt de hoeveelheid geld die ze te beleggen hebben toe. Dat ondersteunt de aandelenkoersen, waardoor de rijken nog rijker worden, omdat ze relatief meer aandelen bezitten dan de minder rijken. ‘Als dit zou kloppen, doet het vragen rijzen over de implicaties van de wereldwijde stijging van ongelijkheid sinds 2008’, schrijft Credit Suisse.
De bank oppert ook de these dat een sterke verzorgingsstaat de ongelijkheid kan doen toenemen in plaats van afnemen. ‘Goede pensioenen, gratis onderwijs, gulle studiebeurzen, hoge werkloosheidsuitkeringen en uitgebreide ziekteverzekeringen doen de noodzaak afnemen om zelf een spaarpot aan te leggen. Dat is een verklaring voor de relatief hoge vermogensongelijkheid in Denemarken, Noorwegen en Zweden: de meest gefortuneerde groepen accumuleren vermogen voor zakelijke doeleinden, terwijl de middengroepen en de minst vermogenden geen dringende reden hebben om veel te sparen.’
Het land waar de ongelijkheid de afgelopen jaren het snelst is gestegen, is China. De rijkste 10 procent bezat in 2000 zo’n 48,6 procent van de rijkdom, maar in 2014 is dat gestegen tot 64,0 procent. In een aantal landen vond een trendbreuk plaats: de dalende ongelijkheid maakte sinds 2007 plaats voor een stijging. In die categorie zitten Griekenland, Italië, Chili en Thailand. In België bleef de ongelijkheid min of meer gelijk, wat niet verbaast omdat België volgens Credit Suisse het meest gelijke land ter wereld is (zie inzet).
Tot de landen waar de ongelijkheid in de afgelopen veertien jaar onophoudelijk is gedaald, behoren Nieuw-Zeeland, Maleisië, Canada, Colombia en Japan. Het meest ongelijke land is volgens Credit Suisse Rusland, waar de rijkste 10 procent 84,8 procent van de rijkdom bezit.
België is het gelijkst
Volgens de gegevens van Credit Suisse is België het gelijkste land ter wereld. De rijkste 10 procent bezit 47,2 procent van de rijkdom. Dat percentage is nergens lager. Ter vergelijking: in Frankrijk is het 53,1 procent, in Nederland 54,8 procent, en in Duitsland 61,7 procent. De mate van ongelijkheid is ook opmerkelijk constant: in 2000 bezat de rijkste 10 procent 47,5 procent van het vermogen. Het enige andere land waar de rijkste 10 procent minder dan de helft van de rijkdom bezit, is Japan.
Opmerkelijk is bovendien dat de Belgen tot de rijkste aardbewoners behoren. Het mediane vermogen bedraagt in ons land 173.000 dollar. Alleen in Australië is het hoger: 225.000 dollar. Als gekeken wordt naar het gemiddelde vermogen, zit België niet in de top. Die lijst wordt aangevoerd door landen met een grotere ongelijkheid.
