België is al jarenlang actief in de ruimtevaart en was één van de stichtende leden van het Europese ruimtevaartbureau. De hoogtechnologische bedrijven die zich volledig of gedeeltelijk specialiseren in de ruimtevaart, staan wereldwijd hoog aangeschreven. Maar toch is het bij veel mensen amper bekend dat de Belgen in de sector pionieren.
De ruimtevaartbedrijven werken vaak onder de rader, want het is een nichemarkt die nauwelijks de media haalt. ‘Het is in België een kleine sector, die ook relatief nieuw is’, vertelt Hans Bracquené, afgevaardigd bestuurder van de Vlaamse Ruimtevaart Industrie (VRI). ‘Als er nieuws is over grote of spectaculaire missies waaraan Vlaamse bedrijven meewerken, komt dat voldoende in het nieuws. Nu gaat dat steeds meer gebeuren omdat de bedrijven ook een steeds belangrijkere rol spelen.’
De beroepsvereniging probeert de sector samen te brengen en de standpunten namens de sector aan de bevoegde overheden bekend te maken. De ruimtevaartindustrie draait voornamelijk op initiatieven van koepelorganisaties zoals het Europese ruimtevaartbureau (ESA). ‘Daarnaast is het ook belangrijk dat de bedrijven elkaar vinden om samen te werken. Er is een intense samenwerking tussen de bedrijven, dat is kenmerkend aan de sector’, zegt Bracquené.
Grote vraag
De kracht van de Belgische ruimtevaartsector is dat elk bedrijf zich specialiseerde in een technologisch niche. ‘Aangezien we relatieve nieuwkomers zijn op de markt, moet je een rol uitbouwen en een eigen specialisatie zoeken. Je mag geen concurrent worden van een ander bedrijf’, zegt Bracquené. In totaal zijn er een vijftigtal bedrijven in België actief in de ruimtevaart. Enerzijds zijn er de bedrijven waarvan de ruimtevaart de belangrijkste activiteit is. Zo zijn er een dertigtal. Anderzijds zijn er bedrijven die actief zijn in de sector, maar waarvoor ruimtevaart niet hun belangrijkste activiteit is. ‘Denk bijvoorbeeld aan het bedrijf Umicore. Niemand ziet dat als een ruimtevaartbedrijf, omdat dat maar een zeer kleine afdeling is in de organisatie. Maar het is wel een wereldleider in het leveren van substraten voor zonnecellen voor ruimtevaarttoepassingen’, verklaart Bracquené.
Twee van die bedrijven die pionieren in de sector zijn QinetiQ Space en SABCA. QinetiQ Space is het vroegere Verhaert Space en werd in 2005 een onderdeel van de Brits-Amerikaanse QinetiQ Group. Het bedrijf bouwt kleine satellieten, dockingsystemen en wetenschappelijke instrumenten voor de ruimtevaart. Het paradepaardje van de organisatie zijn de Proba-satellieten. Die worden gebruikt voor observatie van de zon en de aarde. Begin deze maand raakte bekend dat het bedrijf een belangrijk contact van 2,3 miljoen euro voor het Europese Ruimtevaartbureau ESA heeft binnengehaald. QinetiQ Space zal een zonnekap leveren voor de EUCLID-ruimtetelescoop. Dat is goed nieuws dat ongetwijfeld ook een positieve invloed zal hebben op de aanwervingen. Momenteel werken er in de vestiging in Kruibeke een tachtigtal werknemers. Daarnaast is er nog het grondcontrolestation in Wallonië, waar er een dertigtal man werkt en de afdeling in Engeland, waar er zeventig medewerkers zijn.
‘We hebben dit jaar reeds twaalf extra personen in vaste dienst kunnen aannemen. Daarnaast zijn er nog vier openstaande vacatures’, vertelt Luc Bierque. Hij is Head of Systems Engineering en heeft veel ervaring in het zoeken naar de juiste profielen voor de sector. ‘Die groei komt er omdat er een steeds grotere vraag is naar onze satellieten. Waar we doorgaans één groot project in uitvoering hebben in combinatie met één beginnend project, hebben we momenteel twee projecten in uitvoering en twee beginnende. Er is dus een opmerkelijke groei in onze business.’
Het lucht- en ruimtevaartbedrijf SABCA bestaat al sinds 1920 en heeft dan ook al meer dan negentig jaar evaring in het ontwerpen, bouwen en upgraden van grote en complexe onderdelen van draagraketten en ruimtevaarttuigen met servobesturing. ‘In onze vestiging in Brussel werken er in totaal 813 mensen en dit jaar namen we al 56 nieuwe krachten aan, waaronder kaderleden, bedienden en arbeiders’, zegt Human Resources Manager André Ghysens.
Sexy sector
QinetiQ Space en SABCO zijn hoogtechnologische bedrijven die dan ook sterke technische profielen aannemen. Zo zoekt QinetiQ nog enkele ingenieurs voor functies zoals Structural Internal Engineer, Electronic Production Engineer en Satellite Electrical System Engineer. ‘Dat zijn bij voorkeur mensen met een masterdiploma, maar voor bepaalde functies kunnen het ook bachelors zijn’, verklaart Bierque. Zeer gespecialiseerd hoeven ze niet te zijn. ‘We geven vooral de voorkeur aan mensen met een bredere achtergrond. De enige uitzonderingen daarop zijn de thermische en structurele profielen, wat dat zijn de mensen die de berekeningen moeten maken.’
‘In de meeste gevallen valt het nogal mee om de juiste profielen te vinden, omdat we kunnen terugvallen op de profielen met een brede technische kennis zoals elektronica, mechanica, elektromechanica en mechatronica’, gaat Bierque verder. ‘Daarnaast onderhouden we goede contacten met diverse universiteiten. We organiseren lezingen en sessies in het bedrijf om de laatstejaarsstudenten warm te maken. Daardoor kunnen we toch vrij gemakkelijk de meeste mensen vinden. De sector heeft ook een grote aantrekkingskracht omdat hij zo tot de verbeelding spreekt.’ Hoewel het een sexy sector is, is het niet voor alle functies eenvoudig om de juiste mensen te vinden. ‘Voor gespecialiseerde profielen, die direct inzetbaar moeten zijn, moeten wij ons op het buitenland te richten. Zo werken er een twintigtal verschillende nationaliteiten in onze vestiging. Hoofdzakelijk vinden wij dan kandidaten in Frankrijk, omdat er daar verschillende opleidingen in de lucht- en ruimtevaart zijn en er ook een grote gespecialiseerde industrie is’, verklaart Ghysens.
En de toekomst, hoe ziet die eruit? Eén ding in zeker, de bedrijven richten zich steeds meer op de commerciële markt. ‘De ruimtevaart is een sector waar de overheid een belangrijke rol speelt, maar ook op de commerciële markt moeten de bedrijven het kunnen waarmaken’, besluit Bracquené. ‘We zijn een kleine sector, maar houden goed stand en blijven groeien.’
