De No­bel­prijs Eco­no­mie 2014 is toe­ge­kend aan de Fran­se eco­noom Jean Ti­ro­le voor de ana­ly­se van re­gu­le­ring van sec­to­ren met een klein aan­tal mach­ti­ge be­drij­ven.

Veel sec­to­ren wor­den ge­do­mi­neerd door een klei­ne aan­tal grote be­drij­ven of een mo­no­po­lie. Zon­der re­gu­le­ring zijn de prij­zen dik­wijls te hoog en kun­nen niet-pro­duc­tie­ve on­der­ne­min­gen over­le­ven omdat de toe­gang van nieu­we en pro­duc­tie­ve­re on­der­ne­min­gen wordt ver­hin­derd.

Jean Ti­ro­le ver­richt­te on­der­zoek naar der­ge­lij­ke markt­fa­lin­gen. Hij be­stu­deer­de hoe re­ge­rin­gen moe­ten re­a­ge­ren op fu­sies en kar­tels en hoe ze mo­no­po­lies moe­ten re­gu­le­ren.

Vroe­ger zoch­ten on­der­zoe­kers naar al­ge­me­ne prin­ci­pes voor der­ge­lij­ke sec­to­ren. Ze be­pleit­ten al­ge­me­ne re­gels, zoals maxi­mum­prij­zen voor mo­no­po­lis­ten of een ver­bod op sa­men­wer­king van on­der­ne­min­gen.

De lau­re­aat toon­de aan dat der­ge­lij­ke al­ge­me­ne re­gels al­leen wer­ken onder be­paal­de voor­waar­den, maar dat ze in an­de­re ge­val­len meer kwaad dan goed doen. Maxi­mum­prij­zen zet­ten do­mi­nan­te on­der­ne­min­gen ertoe aan hun kos­ten te ver­min­de­ren, wat goed is. Maar het laat ook over­dre­ven win­sten toe, wat slecht is.

Sa­men­wer­king in­za­ke prijs­zet­ting is mee­st­al slecht, maar sa­men­wer­king in­za­ke pa­ten­ten kan gun­stig zijn voor ie­der­een. De fusie van een on­der­ne­ming en haar le­ve­ran­cier kan in­no­va­tie sti­mu­le­ren maar de con­cur­ren­tie ver­sto­ren. Re­gu­le­ring of me­de­din­gings­be­leid moet vol­gens Ti­ro­le maat­werk zijn.

Ti­ro­le is 61 jaar en ver­bon­den aan de uni­ver­si­teit van Tou­lou­se.

VERVENNE, W. Jean Tirole wint Nobelprijs Economie.  www.tijd.be, 2014-10-13. Geraadpleegd op 2014-10-13 via www.tijd.be