Is het gebrek aan oorlogen en de algemene verwachting dat het Westen ook in de toekomst geen gewapende conflicten meer zal kennen een oorzaak van onze trage economische groei? Dat beweren sommige economen, waaronder ook professor Tyler Cowen van George Mason University in de New York Times.
Het aantal oorlogen (en ook gewelddaden in het algemeen) daalde significant in de recente geschiedenis, hoewel sensatiebeluste krantenkoppen vaak een gans ander beeld schetsen. Destructie op de schaal van de wereldoorlogen of zelfs van de Vietnamoorlog komt simpelweg niet meer voor – zeker niet in het rijke Westen.
Cowen benadrukt dat oorlog uiteraard dood en vernietiging zaait en geen economieën opbouwt, maar ze eerder kapot maakt. Ook zet hij zich af tegen het Keynesiaanse argument (onder andere verkondigd door Paul Krugman) dat oorlogsuitgaven door de overheid de bevolking aan het werk kan zetten.
Cowens argument is veel subtieler: wanneer oorlog een plausibel perspectief is voor de toekomst, hebben overheden de neiging om betere beslissingen te maken. Ze beleggen meer in wetenschappelijke projecten, worden daadkrachtiger en liberaliseren delen van hun economieën. Een dergelijk beleid doet vervolgens de economische groei stijgen. Hij geeft vervolgens enkele specifieke voorbeelden:
- Belangrijke innovaties zoals kernenergie, de computer en het vliegtuig werden gestimuleerd door de Amerikaanse overheid in tijden van oorlogsdreiging.
- De voorloper van het internet was oorspronkelijk een overheidsproject om een nucleaire winter te overleven en Silicon Valley werd geboren uit militaire contracten.
- De lancering van de Spoetnik gaf een enorme impuls aan de staatsuitgaven aan wetenschap en technologie, met op de lange termijn significante economische groei tot gevolg.
Kans op oorlog roept bij de overheid een cultuur van urgentie in het leven die anders uiterst zeldzaam is. De bijna onbestaande kostprijs van stagnatie zou westerse landen (die geen militaire dreigingen hoeven te vrezen) politiek en economisch zwakker maken, terwijl de relatieve geopolitieke onzekerheid in Azië een veel daadkrachtiger economisch beleid veroorzaakt.
Dat oorlog een land een economische impuls kan geven – zowel in de antieke oudheid als in de hedendaagse wereld – is het thema van ‘War! What is it Good For?’ van professor Ian Morris en in ‘War and Gold’ maakt de conservatieve Brit Kwasi Karteng een soortgelijk argument met betrekking tot de geboorte van de moderne kapitaalmarkten. Daarnaast scharen ook Azar Gat en de economen Chiu Yu Ko, Mark Koyama en Tuan-Hwee Sng zich achter de theorie. Cowen staat dus niet alleen.
Toch moeten we volgens Cowen niet om een nieuwe oorlog vragen. Gewelddadige conflicten kunnen inderdaad economische voordelen bieden in termen van bbp (wat echter geen volledige meting van geluk en levenskwaliteit is). Doch oorlog is dermate destructief en de meeste mensen zijn (terecht) zo tegen de humanitaire kost van oorlog gekant dat we in het Westen bereid zijn om enige luiheid en gebrek aan daadkracht te aanvaarden als dit meer vrede kan bewerkstelligen.
Met andere woorden: al bij al is 2 % groei en vrede wellicht beter dan 4 % groei en oorlog.
