De Europese Centrale Bank (ECB) heeft gisteren onverwacht haar basisrente verlaagd tot een historisch dieptepunt van 0,25 %. Ze is bezorgd over de erg lage inflatie.
‘De inflatievooruitzichten zijn significant veranderd’, zei ECB-voorzitter Mario Draghi bij de toelichting van het rentebesluit. ‘We zullen wellicht een lange periode van lage inflatie ervaren.’
Hij suggereerde dat de inflatie zowel in 2014 als 2015 veel lager zal uitvallen dan de doelstelling van ‘minder dan maar dicht bij 2 %’. De inflatie in de eurozone zakte in oktober onverwacht tot 0,7 %, het laagste peil in vier jaar. Een van de belangrijkste oorzaken is de stijging van de euro, die ingevoerde producten goedkoper maakt.
De ECB nam drie beslissingen. Ten eerste daalt de basisrente van 0,5 tot 0,25 %. Ten tweede zegt de ECB dat de deur open staat voor een verdere renteverlaging. ‘De raad van bestuur verwacht dat de ECB-rentes nog een lange periode op de huidige of lagere niveaus blijven.’ Ten slotte mogen de banken tot midden 2015 onbeperkt geld lenen bij de ECB. Tot dusver liep die belofte tot midden 2014.
Het valt op dat de depositorente van de ECB stabiel blijft op 0 %. Dat is de rente die banken krijgen wanneer ze cashoverschotten deponeren bij de ECB. Een negatieve depositorente zou volgens economen de rendabiliteit van de banken onder druk zetten.
Draghi beklemtoonde dat de eurozone niet afstevent op deflatie. ‘Als we deflatie definiëren als een prijsdaling van veel goederen in veel landen, dat verwachten we niet.’
De lage inflatie heeft de angst voor deflatie doen toenemen. Een daling van de prijzen ontwricht de economie omdat gezinnen consumptie-uitgaven uitstellen en de schuldenlast toeneemt. Griekenland worstelt al maanden met deflatie. In Ierland en Spanje schommelt de inflatie rond 0 %.
Draghi zei ook dat de eurozone de sterkste fundamenten ter wereld heeft. ‘We hebben het laagste begrotingstekort, het hoogste overschot op de lopende rekening en de laagste inflatie.’ De inflatie een sterk punt noemen, is opmerkelijk, want de ECB gebruikt de lage inflatie als argument om de rente te verlagen. Overigens zweeg Draghi over de lage groei en hoge werkloosheid in de eurozone.
‘Na de renteverlaging van vandaag hebben we nog steeds munitie’, signaleerde Draghi. Hij vermeldde een negatieve depositorente en een derde langlopende lening (LTRO) aan de banken.
‘De ECB is onder Draghi veel pragmatischer en proactiever dan onder zijn voorgangers’, zegt ING-econoom Carsten Brzeski. ‘Maar het is twijfelachtig of de beslissingen van vandaag de deflatoire trends kunnen stoppen. De aanhoudendende schuldafbouw zal verdere deflatoire druk uitoefenen.’
Ken Wattret, econoom van BNP Paribas, voorspelt dat de ECB in het eerste kwartaal van 2014 de basisrente zal verlagen tot 0,1 %.
