Boeren kregen in juni gemiddeld 37,41 euro per honderd liter, ruim een derde meer dan een jaar eerder. De grote vraag in China en de stagnerende productie stuwden de prijs op.
In november vorig jaar toverden 2.000 boeren de straten rond het Europees Parlement om tot een melkplas. Uit ongenoegen over de lage melkprijs loosden ze zo’n 15.000 liter melk. Maar een blik op de huidige melkprijs leert dat de problemen afgewend zijn.
In nauwelijks een jaar tijd is de melkprijs met 36 procent gestegen. De zuivelcoöperatie Milcobel, de marktleider in België, betaalde boeren in juni gemiddeld 37,41 euro per honderd liter. Een jaar eerder was dat maar 27,45 liter. Het is van begin 2008 geleden dat de prijs nog zo hoog lag.
De consument voelt de stijging slechts gedeeltelijk in zijn portefeuille omdat supermarkten vaak met langetermijncontracten werken. Blijft de prijs langere tijd hoog, dan sijpelt dat uiteraard wel door. Tussen augustus 2012 en 2013 steeg de gemiddelde prijs voor de consument met bijna 12 procent.
‘De Belgische melkprijs volgt sterk de prijs op de wereldmarkt’, zegt Erwin Wauters van Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). ‘In groeilanden als India en China stijgt de welvaart en bijgevolg is er wereldwijd een grotere vraag naar melk.’ Bovendien is de productie gestagneerd. ‘2012 was bedrijfseconomisch gezien geen topjaar: de melkprijs daalde terwijl de voederprijs steeg. Daardoor werden investeringen uitgesteld en werd ook minder krachtvoer aangekocht. Daarnaast hadden Australië en Nieuw-Zeeland af te rekenen met slechte weersomstandigheden’, aldus Wauters.
De huidige prijsstijging lokt evenwel geen gejuich uit bij de landbouwers. ‘De prijs zit nu op een goed niveau’, zegt Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond. ‘Dit laat een duurzame melkveehouderij toe. Maar de problemen zijn helaas nooit helemaal voorbij. De markt is veel volatieler geworden. Dat is een nieuw gegeven voor de boeren, want de prijs is jarenlang erg stabiel geweest.’
Quota afgeschaft
Wauters verwacht dat de productie de volgende jaren opnieuw toeneemt, waardoor de druk op de melkprijs afneemt. ‘In 2015 worden de Europese melkquota afgeschaft. Een individuele melkveehouder wordt dan niet meer beperkt in zijn melkproductie. Uit een recente enquête blijkt dat de meeste Vlaamse landbouwers plannen hebben om uit te breiden.’ Of alle plannen omgezet worden, is niet zeker. Grond is in Vlaanderen schaars en melkveehouders ondervinden concurrentie van akkerbouwers, investeerders en natuurverenigingen. Daarenboven is het de vraag of de melkerijen onbeperkt melk zullen afnemen van de boeren.
Guy Vandepoel, adviseur melkveehouderij van de Boerenbond, nuanceert het effect van de afschaffing van de quota. ‘De Europese quota zijn al enkele jaren niet meer sturend. De totale productie zit zo’n vier à vijf procent onder het quotum. Bepaalde landen die nu wel aan hun individueel quotum zitten, zoals Nederland, Denemarken en Duitsland, zullen waarschijnlijk wel hun productie verhogen. Maar vergeet ook niet dat de Europese productie maar twintig procent van de wereldproductie uitmaakt.’
