Thuiswerken is nog nooit zo makkelijk geweest. Aan een laptop, smartphone, een tafel en een stoel hebben veel werknemers in de dienstensector ruim voldoende om het gros van hun werk te doen. Bedrijven moedigen thuiswerken ook aan. Zo kunnen ze werknemers productief inzetten in plaats van hen tijd te laten verliezen in de file. En ze sparen ook dure kantoorruimte uit.

Maar werknemers die thuiswerken overwegen, denken best twee keer na, blijkt uit een onderzoek dat onlangs in het tijdschrift MITSloan Management Review verscheen. Volgens de arbeidseconomen Kimberley Elsbach en Daniel Cable krijgen thuiswerkers slechtere evaluaties, en bijgevolg ook minder snel promotie en opslag.

Zichtbaar

De hoofdreden daarvoor is dat thuiswerkers veel minder zichtbaar zijn voor hun chef. Elsbach en Cable onderscheiden twee types zichtbaarheid: verwachte en onverwachte. Bij verwachte zichtbaarheid worden werknemers gezien tijdens de normale kantooruren. ‘Onverwacht zichtbare’ werknemers worden ’s morgens vroeg of ’s avonds laat nog opgemerkt op kantoor.

Uit experimenten met 39 managers uit Californië blijkt dat werknemers die verwacht zichtbaar zijn, het etiket ‘betrouwbaar’ en ‘verantwoordelijk’ krijgen. Onverwachte zichtbare werknemers worden vaker ingeschat als ‘begaan’ en ‘toegewijd’.

Veel werknemers die thuis of op verplaatsing werken, herkennen dit. ‘Ten tijde van de commissie-Dutroux heb ik wekenlang van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat in het parlement gewerkt’, zegt een collega-journalist. ‘En toen ik terugkwam, kreeg ik te horen van mijn chef: “ha, daar is de toerist”’.

‘Niet echt werken’

Het overdreven belang aan aanwezigheid is niet zo verwonderlijk in bedrijven met een oude visie op thuiswerk. Dat is immers ‘niet echt werken’, wordt dan gedacht. ‘De werknemer is vast iets anders aan het doen.’

Verontrustend is dat er ook zo’n belang aan zichtbaarheid gehecht wordt in bedrijven die hun werknemers wel expliciet aanmoedigen om te thuiswerken, zoals de Californische technologiebedrijven die onderzocht werden. Volgens Elsbach en Cable gebeurt het benadelen van de thuiswerker spontaan en onbewust.

Toch luidt de conclusie van het onderzoek niet: ‘als je geeft om je carrière, werk niet langer thuis’. De onderzoekers pleiten er voor om werknemerevaluaties op basis van gedrag of karakter af te schaffen. Het meten van leiderschap, teamwork of toegewijdheid wordt vaak te sterk beïnvloed door de fysieke aanwezigheid van een werknemer. Ook evaluaties van collega’s zijn verraderlijk, omdat ook collega’s gevoelig zijn voor zichtbaarheid. In plaats daarvan ijveren Elsbach en Cable voor objectieve maatstaven, zoals het aantal en het type projecten dat tot een goed einde gebracht werd, of een evaluatie van de kwaliteit van het werk door een buitenstaander.

Nog volgens de onderzoekers zal thuiswerken zijn stigma verliezen als iedereen in het bedrijf het doet. Dus ook de chef. Maar zolang dat niet gebeurt, doen thuiswerkers er niet slecht aan om de baas er geregeld aan te herinneren dat ze ook virtueel aanwezig zijn. ‘Door vandaag nog een e-mail te sturen naar hun baas – pakweg rond middernacht’, luidt de slotzin van het onderzoek.

Bron: De Standaard