Bruce Springsteen beschrijft in zijn teksten vaak economische tendenzen, nog voor experts dat doen
In zijn recentste album Wrecking Ball voorspelt Bruce Springsteen een tegenbeweging na de excessen in de banksector. ‘Hij is de beste economische trendwatcher’, vindt de Australische minister van Financiën. Ook Belgische fans als groen parlements-lid Stefaan Van Hecke en ondernemer Wouter Torfs onderstrepen dat The Boss vroeger dan anderen maatschappelijke trendbreuken detecteert.
De Australische minister van Financiën Wayne Swan trok begin deze maand een opmerkelijke discussie op gang. Swan beschouwt niet iemand als Nobelprijswinnaar Paul Krugman of superbelegger Warren Buffett als het beste economische orakel, maar wel de inmiddels 62-jarige Bruce Springsteen. ‘Als je luistert naar zijn albums, kan je Springsteen horen zingen over de verschuivende funderingen van de Amerikaanse economie, waar iedereen ook vandaag over spreekt. Economisten doen er veel langer over om die te ontdekken’, verklaarde hij in een toespraak, die voor politieke ophef zorgde in Australië. Volgens Swan had Springsteen bij de olieschokken in de jaren zeventig meteen in de gaten dat er iets fundamenteels aan de hand was. ‘De naoorlogse expansie leverde enorme voordelen op voor de Amerikaanse werkende klasse. De levensstandaarden verhoogden. Grote auto’s. Maar in 1975 begon dat af te brokkelen. De oorlog in Vietnam was net voorbij, de olieprijzen stegen en de recessie van het presidentschap van Jimmy Carter stond op het punt te beginnen. Als je luistert naar het album Born to Run, dan zit dat allemaal in de teksten.’
‘Springsteen als economische raadgever gebruiken is wat overdreven, maar hij is zeker een inspiratiebron’, reageert Stefaan Van Hecke, fractieleider voor Ecolo-Groen. ‘Wat velen niet weten: Springsteen was erbij in september 1979 bij een concert in de Madison Square Garden van de ‘Musicians United for Safe Energy’, met onder anderen Jackson Browne en Bonnie Raitt. Het was enkele maanden na het kernongeval van Three Mile Island, het eerste ernstige kernongeval uit de geschiedenis. Springsteen waarschuwde dus 33 jaar geleden al voor de gevaren van kernenergie. Was hij in Europa geboren, was Springsteen wellicht een groene geweest.’ De rocker uit New Jersey heeft ook als geen ander de desindustrialisering in de jaren tachtig beschreven. In ‘The River’ gaat het over de bouw, in ‘Johnny 99’ over de autosector en in ‘My Hometown’ over de textiel. Bedrijfsleider Wouter Torfs (Schoenen Torfs): ‘Hij voelt heel vroeg aan wat er aan het veranderen is in de maatschappij. Nog voor de tendenzen mainstream worden. Zijn maatschappijkritiek klaagt aan wat er in de VS en bij uitbreiding in het Westen fout loopt.’ Van Hecke: ‘Hij werd ook soms misbegrepen. Ronald Reagan dacht dat ‘Born in the USA’ een teken van patriottisme was en wilde Springsteen voor zijn kar spannen, maar het was een aanklacht tegen de oorlog.’
Occupy Wall Street
Springsteen heeft met zijn laatste album Wrecking Ball weer de vinger aan de maatschappelijke pols, vindt Swan. ‘Hij zag dat het leven van gewone mensen er niet beter op werd. Andere mensen plukten de opbrengsten weg. Het is de boodschap – of exacter, de waarschuwing – die onder zijn muziek ligt in de voorbije 35 jaar, en het domineert Wrecking Ball. De boodschap is: om een een betere maatschappij te bouwen, moeten we verzekeren dat de vruchten van economische groei iedereen bereiken. De waarschuwing is: als we dat niet doen, kan de sociale onrust die erop volgt, onze groei en welvaart op losse schroeven zetten.’ Van Hecke: ‘Wrecking Ball is een keiharde aanklacht tegen de banken, en vooral hun toplui die grof geld verdienden ten koste van anderen. De kritiek slaat op het feit dat arbeiders keihard moeten werken, maar ook zo gemakkelijk op straat staan bij economische rampspoed, terwijl het grootkapitaal de winsten opstrijkt.’
Torfs: ‘Springsteen beschrijft als geen ander de spanning tussen welvaartscreatie en welvaartsverdeling. Iedereen die mee de welvaart gecreëerd heeft zou er de vruchten van moeten plukken. Maar zeker in de VS kan de inkomenskloof heel groot worden.’
‘De songs op Wrecking Ball zijn geschreven voor de Occupy Wall Streetbeweging, maar ze echoën zijn woede tegen het gebrek aan verantwoording’, schreef The New Yorker onlangs. Ondanks zijn arbeidersimago, is Springsteen een multimiljonair met huizen in New Jersey, Beverly Hills en Florida. Het zakenblad Forbes schat alleen al zijn jaarinkomen uit muzikale activiteiten op 70 miljoen dollar, waarmee hij tot de twintig grootste verdieners in de entertainmentbranche behoort. Staat dat niet haaks op zijn egalitaristische boodschap? ‘Een moeilijke vraag. Het is een dilemma’, geeft Van Hecke toe. ‘Maar moet hij dan zijn hele fortuin weggeven? Hij geeft de gemeenschap veel terug. Denk maar aan de vele benefietoptredens.’ ‘Hij is niet beschaamd om rijk te zijn en ondernemer te zijn’, zegt Torfs.
‘Dat spreekt mij wel aan, omdat hij tegelijk een lans breekt voor wie het minder goed heeft. Hij is zelf van eenvoudige komaf en verloochent die afkomst niet.’ Voor Torfs is The Boss ook als ondernemer een rolmodel. ‘Hij vindt zichzelf steeds opnieuw uit en blijft creatief, in tegenstelling tot pakweg The Rolling Stones. Ten tweede geeft hij zich volledig voor zijn concerten, die hij intensief voorbereidt. Hij zegt een afspraak met zijn publiek te hebben en wil die met passie en drive invullen. Dat zijn waarden die ook belangrijk zijn voor een ondernemer.’
Bron: De Morgen
