Corona houdt de wereld al bijna een jaar lang in zijn greep. De overheidsmaatregelen om de pandemie te bestrijden en de onzekerheid over het economisch herstel hebben een grote impact op beslissingen van werkgevers over nieuwe aanwervingen. Uit het jaarlijks onderzoek van VDAB naar de knelpuntberoepen blijkt alvast dat het zeer moeilijk te voorspellen is in welke mate de zoektocht naar personeel tijdelijk dan wel structureel de gevolgen zal dragen van deze onzekerheid.
Vandaag publiceert VDAB zijn jaarlijkse knelpuntberoepenlijst. De lijst van knelpuntberoepen ziet er in 2021 iets anders uit dan andere jaren: knelpuntberoepen die momenteel minder ‘knellend’ zijn als gevolg van de corona-maatregelen, maar waarvan we wel verwachten dat hun knelpuntkarakter zal terugkeren bij het herstel van de economische activiteit, werden behouden als knelpuntberoep met een ‘corona’indicatie. De ‘klassiekers’ blijven evenwel overeind. Zorg, bouw, de technologische sector en IT blijven sectoren met de grootste aantallen knelpuntberoepen.
Ook de analyse van de knelpuntberoepen zelf bleef niet gespaard van een corona-impact. Deze analyse is steeds gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve studie op basis van gegevens van VDAB over vacatures en werkzoekenden, en een uitgebreide kwalitatieve bevraging van VDAB-experten en relevante sectororganisaties.
De kwantitatieve studie op basis van jaarcijfers gebeurde begin juli 2020 en was voor het grootste deel gebaseerd op cijfers uit het pre-corona tijdperk. De gesprekken met VDAB-experten en sectororganisaties vonden plaats tussen september tot november 2020, en werden doorkruist door een korte periode van herstel, en vervolgens een tweede lockdown.
Knelpuntberoep in tijden van corona
De impact van de corona-maatregelen werd duidelijk zichtbaar tijdens het onderzoek. De dienst besliste om de geïmpacteerde knelpuntberoepen zoals horeca-beroepen, kappers en redders niet zonder meer van de lijst te schrappen en ging in gesprek met de sectoren. Daar klonk de verwachting dat de meeste knelpunten zullen terugkeren. De vrees leeft dat bij een herneming van de activiteiten nieuwe aanwervingen mogelijk nog moeilijker zullen zijn omdat sommige werknemers de sector verlaten en kiezen voor meer werkzekerheid binnen een andere sector. VDAB geeft aan dat ze met het onderzoek de lange termijn voor ogen willen houden. Dat zegt Joris Ghysels, manager van de studiedienst van VDAB: “ Met dit onderzoek proberen we zicht te geven op de structurele bewegingen op de arbeidsmarkt. Het wordt onder andere gebruikt voor het bepalen van de erkenning van opleidingen en het toekennen van vrijstellingen voor werkzoekenden. Daarom is het belangrijk dat we de lange termijn beweging voor ogen houden en ons niet laten misleiden door plotse schommelingen op de arbeidsmarkt.”
Top 10
Ondanks de coronacrisis blijft de zoektocht naar technisch personeel voor vele werkgevers moeilijk. Meer dan de helft van de top tien van de knelpuntberoepen betreft dan ook een technische functie: van technicus industriële installaties, over werfleider, tot onderhoudsmecanicien.
Ook de toenemende vergrijzing blijft een impact hebben op de arbeidsmarkt. Een grote groep ervaren werkkrachten is aan het uittreden, waardoor er steeds meer vraag is naar vervanging. Zeker de gezondheids- en welzijnszorg – die dit jaar bijkomend ook nog met extra uitdagingen te maken kreeg – wordt sterk geconfronteerd met deze vergrijzing. Het probleem van deze sector om voldoende personeel te vinden doet zich in de eerste plaats voor bij de (hoofd)verpleegkundigen, maar ook het vinden van zorgkundigen en verzorgenden is steeds moeilijker.
Nieuwkomers
Naast deze ‘vaste waarden’ zijn er in 2021 een aantal nieuwe knelpuntberoepen zoals opvoeder-begeleider, leidinggevende van een onderwijsinstelling en payroll-advisor. De complexiteit van de job, de specifieke arbeidsomstandigheden en/of de kloof tussen de verwachtingen van werkgevers en kandidaten kunnen een vlotte invulling van de vacatures bemoeilijken.
Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: “De fundamentele drivers van de arbeidsmarkt voorspellen dat de krapte op de arbeidsmarkt snel terug komt. Werkgevers raad ik aan om de tijdelijke luwte op de arbeidsmarkt te gebruiken om goede profielen aan te trekken. Werkzoekenden hebben nog altijd veel kans om snel werk te vinden als ze een opleiding volgen naar een van de vele knelpunten beroepen. Zowel voor werkgevers als werkzoekenden biedt de huidige situatie dus veel perspectieven!”
De volledige lijst van knelpuntberoepen 2021 vindt u op vdab.be/sites/web/files/doc/trends/Knelpuntberoepen 2021.pdf
