Het aantal mensen dat een beroep doet op de Belgische voedselbanken ligt erg hoog, terwijl de giften uit de voedingssector en de overheidssteun onder druk staan. De Belgische Federatie van Voedselbanken pleit daarom voor Jscale stimuli voor bedrijven.
Sinds 2019 – een turbulente periode met de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis – zagen de voedselbanken de vraag naar voedselhulp stijgen met 27 % tot 214.000 personen in 2023. Dit jaar zijn er iets minder hulpbehoevenden, maar het aantal blijft bijzonder hoog, klinkt het in een persbericht.
Ondanks de sterke groei kon de Federatie tot nu zo goed mogelijk aan de vraag beantwoorden dankzij donaties uit de voedingsindustrie, supermarkten, veilingen, inzamelacties en aankopen met eigen middelen. Daarnaast kon de Federatie rekenen op voeding aangekocht met middelen uit het ESF+ en financiële bijdragen van particuliere en publieke donateurs.
Minder giften
Maar de voedselbanken stellen nu vast dat het aantal giften uit de voedingssector in de eerste zes maanden van dit jaar met 5 % is gedaald. “We roepen de onderhandelende Arizona-partijen op om de schenkingen van voeding aan welzijnsorganisaties dringend aantrekkelijker te maken voor bedrijven”, zegt Marc Mertens, afgevaardigd bestuurder van de Federatie. Dat is nu niet het geval, klinkt het. Zo zijn bedrijven die lang houdbare middelen schenken enkel vrijgesteld van btw op producten die maximaal vijftien dagen van de vervaldatum zijn. De voedselbanken pleiten voor de afschaffing van deze maximumtermijn, zodat deze producten niet meer vernietigd worden maar hun weg vinden naar de voedselbedeling.
In sommige gevallen is voedsel vernietigen zelfs goedkoper en fiscaal aantrekkelijker dan schenken. Of door gebrek aan fiscale stimuli kiezen bedrijven ervoor om de producten te verkopen aan andere bedrijven die overschotten opkopen tegen zeer lage tarieven.
Overheid
Daarnaast bestaat vanaf 2026 de kans dat de middelen voor de aankoop van goederen in het kader van ESF+ met 70 % teruglopen indien de federale overheid haar bijdrage, zoals nog voorzien voor 2024 en 2025, stopzet. “In dat geval zou de Federatie haar budget voor de aankoop van voedsel drastisch moeten verhogen, wat extra verontrustend is nu ook de giften uit de voedingssector dalen”, klinkt het. Ter referentie: in 2023 moesten de voedselbanken 1.311 ton voedsel aankopen, een stijging van 65 % ten opzichte van 2020.
“De steun uit Europa en van de Belgische overheid is essentieel om aan de vraag naar voedselhulp te kunnen blijven voldoen”, besluit de Federatie. “We hebben immers niet de mogelijkheid om al deze middelen te blijven ophoesten.”
