Nieuwe vorm van oplichting: wie deze mail midden in de nacht krijgt, kan maar beter goed opletten

Er circuleert nog maar eens een nieuwe vorm van oplichting: quishing. Daarbij worden mensen misleid via valse QR-codes en het grote probleem is dat je het amper of niet kan zien. Al waarschuwen experts: als je een mail met QR-code krijgt die midden in de nacht werd verstuurd, zou er al een belletje moeten rinkelen. Dan is hij mogelijk vanuit een ver land verstuurd en niet door uw bank of stroomleverancier.Het is vandaag Safer Internet Day, een dag waarop extra wordt gewaarschuwd voor oplichting via het internet. Want ook vorig jaar maakten daders weer 2,4 miljoen euro buit. Toch is er ook goed nieuws: het aantal slachtoffers neemt jaar na jaar af. En ook de buit is fors gedaald. Van 10,3 miljoen euro in 2020 tot 2,4 miljoen euro vorig jaar.

“De jarenlange inzet op sensibilisering begint vruchten af te werpen”, zegt Staatssecretaris voor Consumentenbescherming Alexia Bertrand.

Al dient er welk een kleinte kanttekening te worden gemaakt bij die cijfers: ze zijn gebaseerd op meldingen en niet elk slachtoffer doet dat. Omdat ze het niet gemerkt hebben dat ze opgelicht zijn of omdat ze zich schamen dat ze in de val zijn gelopen.

Twee per dag

Ondanks alle waarschuwingen zijn vorig jaar toch nog gemiddeld zo’n twee mensen per dag centen verloren door internetoplichting. Gemiddeld 4.080 euro per gedupeerden maakten de daders buit. Ook dat is minder dan in het verleden. Maar het blijft toch zuur voor wie slachtoffer is.

Mensen worden alerter. Maar ook daders blijven inventief en gaan met hun tijd mee, waarschuwt de FOD Economie. Ze maken tegenwoordig gebruik van artificiële intelligentie voor het opstellen van misleidende berichten zodat er ook minder taalfouten in staan. En ze hebben weer iets nieuws gevonden: quishing.

“Dat is een samentrekking van QR-code en phishing. Omdat fraudeurs hun slachtoffers aanmoedigen om kwaadaardige QR-codes te scannen”, klinkt het bij het Centrum voor Cybersecurity van de FOD Binnenlandse Zaken.

Deze codes leiden de slachtoffers vervolgens naar phishingwebsites of voeren kwaadaardige programma’s uit. Met maar een doel: mensen geld of persoonlijke gegevens aftroggelen, waarschuwt Safeonweb.

Waar moet je op letten?

Oplichters zijn zo sluw geworden dat je moeilijk echt van vals kunt onderscheiden. “Toch zijn er een aantal zaken waar je kan op letten”, benadrukt Lien Meurisse van de FOD Economie.

“De gouden regel is: win informatie in over de identiteit van de persoon die de mail stuurde. Twijfel je? Neem dan zeker contact op met het bedrijf of de instelling die je een e-mail of sms gestuurd zou hebben. Weet dat je bank of eender welke instelling nooit per e-mail, sms of telefoon vraagt om jouw gegevens te updaten. Ook vragen ze nooit zomaar naar paswoorden, gebruikersnamen, bankgegevens of persoonlijke codes. Deel dus nooit persoonlijke gegevens via e-mail, telefoon of sms en ga nooit via een link naar de betaalsite of mobiele app van je bank.”

Komt de e-mail of sms onverwachts of is de boodschap vreemd? Een e-mail die om 1 uur ’s nachts werd verstuurd moet een alarmbel doen afgaan. Kijk ook na of het e-mailadres een ongewone domeinnaam heeft. Een e-mail van de overheid verstuurd vanuit een Gmail- of Hotmail-account is verdacht. Maar let tegelijk ook op voor “spoofing”. Dat is het nabootsen van een bestaand e-mailadres waardoor het lijkt dat de mail die je krijgt ook echt van dat adres afkomstig is.”

Ben je toch slachtoffer, licht dan zo snel mogelijk je bank in en bel Card Stop (078/170 170) om je bankkaart te laten blokkeren. Laat daarnaast ook je bankrekening blokkeren maar ook je account en bankapp (anders kunnen de oplichters geld blijven afhalen). Door snel je bank te contacteren kan die misschien ook eventuele bedragen die nog niet zijn overgeschreven tegenhouden of nog recupereren.

Doe zeker ook aangifte bij de lokale politie in je buurt en meld de oplichting via het Meldpunt (scenario “Phishing met geldverlies”).