Het cliché van de hardwerkende West-Vlaming wordt bevestigd: in geen enkele andere provincie is de werkzaamheidsgraad zo hoog. Dat blijkt uit onderzoek van de UGent. “Vlaams-Brabant heeft sinds de vorige verkiezingen een enorme duik gemaakt”, zegt professor Stijn Baert.
De faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit Gent heeft de evolutie van de tewerkstelling onderzocht tussen de vorige provincieraadsverkiezingen en vandaag. Provincies hebben immers ook invloed op de arbeidsmarktprestaties. “Ons arbeidsmarktbeleid wordt op verschillende niveaus uitgeoefend”, zegt professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent). “Op het federale niveau heb je hefbomen zoals de belastingen op arbeid, de loonvorming, de pensioenen, de ziekteverzekering en de werkloosheidsuitkeringen. Op het gewestelijke niveau bevindt zich onder andere de bevoegdheid van de activering van werkzoekenden: in Vlaanderen gebeurt dat via de VDAB. Gemeenten kunnen dan weer leefloners activeren. Het provinciale niveau heeft als cruciale bevoegdheid het coördineren van dit gemeentelijke beleid rond werk. Het kan daarbij ook eigen initiatieven nemen.”
Screenshot
Haven en unief
West-Vlaanderen is de provincie met de hoogste werkzaamheidsgraad onder de 25- tot 64-jarigen. “Ze hebben een aantal jaren Oost-Vlaanderen voor zich moeten dulden, maar intussen hebben ze haasjeover gespeeld”, zegt Baert. “De verschillen tussen de twee provincies zijn wel erg klein. Voor Oost-Vlaanderen is de hoge werkzaamheidsgraad vanzelfsprekend als provincie met een grote haven en een grote universiteit. Als je het succes van West-Vlaanderen wil verklaren, dan is een deel van de uitleg toch het cliché dat ze daar graag de mouwen opstropen. Henegouwen heeft de laagste werkzaamheidsgraad van alle provincies. Vroeger had je daar industrie met veel tewerkstelling, maar die tijd is voorbij. En in tegenstelling tot Limburg is de reconversie in Henegouwen veel minder geslaagd.”
West-Vlaanderen telt ook de minste inactieven, maar met 16,30 % zijn er ook daar best veel mensen tussen 25 en 64 jaar die geen werk hebben of geen werk zoeken. “Iedereen die niet aan de slag is of geniet van een werkloosheidsuitkering, wordt als inactief beschouwd”, zegt Baert. “Maar je zal nooit alle inactieven kunnen activeren. In Zweden en Nederland is er zo’n 13 % van alle mensen tussen 25 en 64 inactief. De inactieven bestaan uit vijf groepen: langdurig zieken en arbeidsongeschikten, mensen die met vervroegd pensioen zijn, ontmoedigde werklozen die ooit gezocht hebben naar een baan, maar dat nu niet meer doen en bijvoorbeeld een leefloon krijgen. Ten slotte zijn er de huismannen en huisvrouwen en ook nog een heel klein percentage van voltijdstudenten.”
Discriminatie
Terwijl West-Vlaanderen schittert, zit Vlaams-Brabant in een neerwaartse spiraal. Opvallend, want in 2018, het jaar van de vorige provincieraadsverkiezingen, kende Vlaams-Brabant nog de hoogste werkzaamheidsgraad na West- Vlaanderen. Nu doet de provincie het slechter dan alle andere Vlaamse provincies én Waals-Brabant. “Jammer genoeg is dit is al een hele tijd bezig”, zegt Baert. “Je kan het niet één op één linken, maar het heeft te maken met belangrijke stromen mensen vanuit Brussel naar Vlaams-Brabant. Dat zijn heel vaak mensen met een migratieachtergrond. En van hen weten we dat zij het veel minder goed doen qua tewerkstelling. Dat heeft te maken met een lager opleidingsniveau, culturele factoren waardoor meisjes en vrouwen minder gestimuleerd worden om verder te studeren en uithuizig te gaan werken en discriminatie. We hebben Limburg altijd een beetje als het zorgenkind beschouwd waar we ons best moesten voor doen, maar mocht ik provinciegouverneur van Vlaams-Brabant zijn, dan zouden alle alarmbellen afgaan, zeker gezien de vergrijzing en andere uitdagingen waar we voor staan.”
Uitzondering
Ten slotte doet Waals-Brabant het als enige Waalse provincie erg goed. “Dat Waals-Brabant het een stuk beter doet dan de andere Waalse provincies, is niet nieuw”, zegt Baert. “Het is vrij eenvoudig te verklaren. Waals-Brabant is een rijke provincie, met een hoog bbp per capita, hoge inkomens, veel economische ontwikkeling en dus veel banen. Terwijl je in Vlaanderen een aantal grote universiteiten hebt, heeft Wallonië er maar één en dat is de universiteit van Louvain-la-Neuve. En daarrond ontwikkelt zich dan ook nog eens economische activiteit. Het is dus echt een uitzonderlijke provincie. Alleen als het over de activering van werklozen gaat, doet Waals-Brabant het ook niet zo goed en dat komt omdat die materie een bevoegdheid is van het Waals Gewest.”
