Ook Bel20 meegesleurd, met slechtste dag in ruim twee jaar.
De financiële markten staan in rep en roer. De verkooplawine startte maandag op de beurs van Tokio. De Nikkei- index dook 12,40 % lager, de grootste klap sinds de crash van oktober 1987. Vrijdag was de Japanse beursindex al 6 % lager gesloten. De tuimelperte kreeg een vervolg in Europa, al waren die verliezen milder. De pan- Europese Stoxx600-index speelde 2,2 0 %kwijt en noteert nog amper hoger dan met Nieuwjaar. De Bel20 verloor 3,20 %, de zwaarste val sinds mei 2022. Op Wall Street sloot de S&P500-index 3 % lager en de Nasdaq 3,40 %. Verschillende stormen op de beurs komen samen in wat tot een orkaan is uitgegroeid. Vrijdag viel het jobrapport in de Verenigde Staten tegen. De Amerikaanse economie creëerde veel minder banen dan verwacht. Dat slechte nieuws kwam boven op andere recente indicatoren die op een achteruitgang van de conjunctuur wijzen.
De grootste oorzaak van de verkoopgolf ligt volgens strategen echter in Japan. De Japanse centrale bank verhoogde vorige week onverwacht de rente, de tweede keer in korte tijd. Dat deed de yen fors opveren, terwijl de dollar onder druk kwam door de magere economische cijfers in de VS. Sinds begin juli werd de yen 11 % duurder tegenover de dollar, een zelden geziene beweging op de wisselmarkten.
Bitcoin tuimelt mee
‘De gebeurtenissen maken een abrupt einde aan de carry trade die al twee jaar bezig was’, legt strateeg Yves Ceelen van de vermogensbeheerder DPAM uit. ‘Daarbij leenden beleggers tegen bijna nulrentes in goedkope Japanse yen, om het geld elders te investeren in andere activa en andere munten. Analisten schatten dat de carry trade goed was voor zo’n 4.000 miljard dollar (3.650 miljard euro) aan leningen. De trendommekeer lokt margin calls uit, waardoor beleggers die leenden in yen extra cash op tafel moeten leggen. Om dat geld in handen te krijgen, schroeven ze hun posities terug en dumpen ze activa. Als de handel dun is, zoals in de zomer, kunnen de koersen zeer snel zakken.’
Andere activa zoals grondstoffen, minder kredietwaardige bedrijfsobligaties en munten als de Mexicaanse peso delen eveneens in de malaise. Beleggers vluchten ook uit crypto. De bitcoin dook meer dan een tiende lager. De Zwitserse frank, een klassieke veilige haven, won terrein, maar goud niet.
Een extra factor die op de markt weegt, zijn de recente twijfels over het potentieel van artificiële intelligentie (AI), een van de motoren die de hausse dit jaar stuwden. De techreuzen zijn bovendien zwaargewichten in de beursindexen. ‘Er is een AI-realitycheck bezig’, zegt KBC-econoom Tom Simonts. ‘Beleggers willen eerst meer bewijzen zien dat de enorm hoge investeringen in AI van de bigtechreuzen wel renderen.’
Dat Berkshire Hathaway, de holding van meesterbelegger Warren Buffett, de helft van zijn Apple-aandelen verkocht, wakkerde de paniekstemming aan. ‘In de VS is big tech al maanden de drukst bevolkte kuddebelegging. Daar ligt het risico’, waarschuwt Frank Vranken, strateeg van de private bank Edmond de Rothschild. ‘De kleine beleggers in de VS zitten massaal in Amerikaanse aandelen. Als zij in navolging van grote beleggers als Buffett beginnen te verkopen, kan dat de markten nog meer onder druk zetten. Het dreigt een zichzelf vervullende neergang te veroorzaken, wat de Amerikaanse gezinnen armer maakt en de reële economie treft.’
Bekende beleggers als de Nobelprijswinnaar Paul Krugman riepen de Amerikaanse centrale bank op nog voor de volgende vergadering in september een noodrenteverlaging door te voeren. ‘Die kans is klein’, zegt ING-econoom Peter Vanden Houte. ‘Het zou als paniekreactie beschouwd worden.’
Rustig blijven
De meeste strategen raden aan rustig te blijven en niet in paniek te verkopen. ‘De economie zit niet in een doemscenario. De vertraging was verwacht. Beleggers vergeten het positieve, zoals de lagere rente’, stelt Simonts. ‘Voor ons is dit een goed moment om posities op te bouwen in activa die niet duur zijn: Europese aandelen, midcaps (aandelen van middelgrote bedrijven, red.) en achtergebleven waardeaandelen.’
‘Al moet je daar geen haast bij hebben’, klinkt het in een marktenzaal. ‘Je kijkt het best naar tekenen van uitbodeming. Het afwikkelen van de carry trades kan nog even in beslag nemen.’
De bedrijfsresultaten vallen intussen mee. In de VS scoort 78 % boven de verwachtingen. En voor de langetermijnbeleggers nog deze opsteker: de VIX- index, de angstbarometer op Wall Street, steeg gisteren boven 50 punten. Wie in het verleden tegen die angstkoers in de Amerikaanse beurs stapte, keek een jaar later nooit tegen verlies aan.
