Hoe krijgen we langdurig werklozen zo snel mogelijk weer aan het werk? Het is een vraag waar de politiek zich vandaag het hoofd over breekt. Uit nieuw onderzoek van de UGent blijkt dat het probleem zeker niet alleen bij de werkzoekende ligt. Is een sollicitant langer dan een jaar werkloos, dan daalt de interesse van werkgevers fors.
‘Elke job is altijd dringend. Hoe sneller een sollicitant kan starten, hoe beter.” Marie-Claire Olyslager, senior director bij werving- en selectiebureau Robert Half, weet precies waarom wie minder dan zes maanden zonder job zit, meer kans maakt om aangenomen te worden dan wie nog aan het werk is.
Maar zodra een werkzoekende langer dan zes maanden zonder job zit, smelten die voordelen weg. Dat blijkt uit de analyses van doctoraal onderzoeker Liam D’hert, onder begeleiding van onderzoeker Louis Lippens en professor arbeidseconomie Stijn Baert voor UGent@Work. Zij ontleedden 67.000 fictieve sollicitaties op echte vacatures uit 28 internationale studies.
Screenshot
Wie tussen een half jaar en een jaar werkloos is, is voor een werkgever even aantrekkelijk als een sollicitant die zijn ontslag nog moet geven en pas over enkele weken of maanden inzetbaar is. De echte omslag volgt daarna. Zodra u een jaar op zoek bent naar nieuw werk, dalen uw jobkansen al meteen met 21 %. Tegen dat u anderhalf jaar zonder job zit, is dat min 27 %.
“Ik zou uit de praktijk zelfs zeggen dat de kentering al op negen maanden ligt”, zegt Olyslager. “Vanaf dan beginnen werkgevers zich vragen te stellen. Er zijn zoveel vacatures vandaag, er is zo’n krapte op de arbeidsmarkt, als die sollicitant dan nog niet aan een job raakt, scheelt er dan niets mee?
“Werkgevers zijn allemaal op zoek naar het schaap met vijf poten, de perfecte werknemer die meteen volop rendeert in hun onderneming. Die bestaat natuurlijk niet, en dan willen ze iemand die goed en vooral snel kneedbaar is. Een langere periode niet gewerkt hebben, doet werkgevers twijfelen of een sollicitant die flexibiliteit wel heeft.”
Uitkering inperken
Dat is problematisch, zeker op een moment dat meer mensen aan het werk krijgen een topprioriteit is voor de volgende regering. Kijken we alleen al naar Vlaanderen, dan blijkt uit de gegevens van arbeidsbemiddelaar VDAB dat van de 200.971 werklozen die vandaag op zoek zijn naar werk, meer dan de helft al langer dan een jaar jobloos is. 39.186 personen zoeken al tussen het jaar en de twee jaar naar een nieuwe baan. 62.198 doet dat al langer dan twee jaar.
Voor werkgeversorganisatie VBO, het verbond van Belgische Ondernemingen, bevestigt de studie dat de activering door de regionale bemiddelingsdiensten sneller opgestart moet worden én dat de werkloosheidsuitkering echt beperkt moet worden in de tijd, zoals een aantal partijen al voorstellen.
Maar de inperking van de uitkering tot twee jaar zou weleens te laat kunnen komen, vreest professor Baert, aangezien de omslag dus al op één jaar werkloosheid plaatsvindt. “Trek werkloosheidsuitkeringen in het begin van de werkloosheid op, maar laat ze vervolgens sneller dalen na drie en zes maanden zonder job”, stelt hij voor. “Dat lijkt mij veel doortastender.”
Uit de N-VA-onderhandelingsnota voor de nieuwe Vlaamse regering bleek al dat N-VA wil dat de VDAB zich straks volledig toelegt op zijn kerntaak activering en beroepsopleidingen en loopbaanbegeleiding doorschuift naar de privésector, om zo performanter te kunnen werken.
Reële drempels
Toch is het belangrijk om de verantwoordelijkheid niet alleen bij de werkzoekende zelf te leggen, vindt Olyslager. “Een gat in je cv hoeft niet per se te betekenen dat je geen goede aanwinst zou kunnen zijn. Ik raad bedrijven altijd aan om door te vragen: waarom heeft iemand een tijd niet gewerkt? Daar kunnen goede redenen voor zijn.”
Een punt waar VDAB zich bij aansluit. “Niemand kiest ervoor om langdurig werkloos te zijn”, zegt woordvoerder Joke Van Bommel. “De VDAB neemt al binnen de twee weken contact op met iemand die zijn job verliest om die te begeleiden naar nieuw werk. Maar er zijn reële drempels die die zoektocht bemoeilijken.”
Denk maar aan het oud zeer van de leeftijd: hoe ouder een werkzoekende, hoe langer die er ook over doet om weer werk te vinden. “55- en 60-plussers lonken aan het einde van hun loopbaan soms naar het SWT (vroeger brugpensioen, AVB), maar ze zijn vaak ook ontmoedigd door alwéér afgewezen te worden in hun zoektocht naar werk”, zegt Van Bommel. “Dat geldt overigens ook voor andere groepen binnen de langdurig werklozen: ook mensen met een migratieachtergrond of met een beperking stoten op – vaak onbewuste – vooroordelen van werkgevers, waardoor ze te weinig kansen krijgen.”
Maar wat kan je daar als gefrustreerde werkzoekende zelf aan doen? Onderzoeker Liam D’hert komt met een onverwachte tip. “Uit internationale experimenten blijkt dat werkloze sollicitanten hun cv beter kunnen herstructureren naar ervaring, in plaats van een chronologisch overzicht te geven waardoor de gaten in hun cv meer opvallen. Uiteindelijk is ervaring veel relevanter en doorslaggevender.”
Het getuigt van een inventiviteit die Olyslager wel weet te appreciëren. Toch heeft zij ander advies. “Probeer zeker tijdelijke jobs aan te nemen in de zoektocht naar je nieuwe droomjob. Vermeld dat zeker ook op je cv, net zoals cursussen of vrijwilligerswerk. Maar het allerbelangrijkste: lieg nooit. Ook al zijn de gaten groot.”
