Vanaf augustus worden bijna alle import- en exporttarieven op Vietnamese producten afgeschaft. ‘Een beloning voor een eenpartijstaat, terwijl de EU geen enkele toegeving eist van Hanoi.’
Acht jaar is er geschaafd aan het EVFTA of Europees-Vietnamese Vrijhandel- en Investeringsverdrag. Dat is – na eentje met Singapore – nog maar het tweede ambitieuze vrijhandelsakkoord dat de Europese Unie met een Aziatische partner sluit. Andere met Indonesië en Maleisië zijn in de maak.
Maar na de afronding van de onderhandelingen in 2015 verliep de ratificatieprocedure voor EVFTA traag. Zopas heeft Hanoi het EVFTA met stalinistische scores goedgekeurd. Concreet schaft de EU zo heel wat tarieven op Vietnamese producten af vanaf 1 augustus. Op termijn verdwijnt 99,00 % van alle import- en exportheffingen.
Vietnam is een grote producent van textiel, sportschoenen en elektronica. De EU hoopt vooral in de bankensector, algemene diensten en toerisme te kunnen investeren. ‘Het land groeit snel, is complementair met de EU in termen van productie en zoekt heel bewust vrijhandelsakkoorden om zijn economie en tewerkstelling te versterken’, klinkt het bij de Commissie.
Maar Vietnam is ook een communistische dictatuur met een van de slechtste palmaressen als het op mensenrechtenschendingen aankomt, schrijft analist David Hutt in de Asia Times. ‘Dit is een beloning voor een eenpartijstaat terwijl de EU geen enkele toegeving eist van Hanoi.’ Freedom House geeft Vietnam een score van 20 op 100 als het op burgerlijke vrijheden aankomt, flink lager dan andere buurlanden.
Geen vrije vakbonden
Volgens de Europese ombudsman bezondigde de Commissie zich ook aan ‘slechte bestuurlijke praktijken’ door geen mensenrechtentoetsing uit te voeren aan het begin van de onderhandelingen. ‘Om effectief te zijn, moet zo’n toetsing voor de onderhandelingen plaatsvinden, niet achteraf.’
Voorstanders wijzen erop dat het land al twee clausules van de Internationale Arbeidsorganisatie invoerde. Hanoi belooft tegen 2023 onafhankelijke vakbonden toe te laten. Momenteel zijn vakbonden deel van de partijmachine en luisteren ze niet naar arbeiders. Van een ‘onafhankelijk middenveld’ waar de EU op rekent, is er weinig sprake. Dankzij de deal verschijnt Vietnam nu als een investeringsvriendelijk alternatief voor China.
