De coronacrisis doet de economische activiteit in België in 2020 het meest dalen in meer dan honderd jaar, de oorlogstijd uitgezonderd. Toch zal de economische schade wellicht kleiner zijn dan die van de depressie van de jaren 30.
Nu al staat vast dat 2020 een rampjaar is voor de Belgische economie, hoewel het eerste kwartaal amper voorbij is. Is de zware recessie erger dan die tijdens de financiële crisis van 2008-2009 en vergelijkbaar met de depressie van de jaren 30?
De vier grootbanken hebben de jongste weken herhaaldelijk hun groeiprognoses voor de Belgische economie verlaagd. Ze moesten hun vooruitzichten aanpassen, omdat de steeds strengere maatregelen van de regering tegen de verspreiding van het coronavirus grote delen van de economie verlammen.
Maar de voorspellingen lopen sterk uiteen, onder meer omdat de ene bank een snellere versoepeling verwacht van de quarantaine dan de andere. KBC verwacht een krimp van 9,50 % en is daarmee erg pessimistisch. De andere drie grootbanken zien een achteruitgang tussen 3,50 en 5,00 %.
Omdat de sombere prognose van KBC het gemiddelde vertekent, nemen we de mediaan (de middelste voorspelling) als vertrekpunt. Volgens die maatstaf zal de Belgische economie in 2020 met 4,75 % krimpen. De impact van de coronacrisis wordt dan ruim dubbel zo groot als die van de financiële crisis. De bankencrisis van eind 2008 leidde net als nu tot een wereldwijde recessie, maar de Belgische economie kromp in 2009 slechts met 2,00 %
Als we verder terugblikken moeten we al naar 1908 terugkeren om in één jaar een krimp te zien van minstens 4,75 %. We laten beide wereldoorlogen buiten beschouwing. Voor de Eerste Wereldoorlog schommelden de groeicijfers veel meer dan erna, wellicht omdat de overheid veel minder actief was als stabilisator van de economie.
Jaren 30
Zelfs in de jaren 30 is de economische activiteit geen enkele keer met 4,75 % of meer gedaald. Dat betekent niet dat de schade van de coronacrisis even groot wordt als die van de Grote Depressie. De economische activiteit daalde in 1931-1934 vier jaar na elkaar. De totale krimp over die periode bedroeg 9,80 %.
Voorlopig voorspelt niemand dat de Belgische economie met 9,80 % zal krimpen. Maar KBC durft dat toch niet helemaal uitsluiten. In een pessimistisch scenario, waarbij België het virus niet onder controle krijgt en periodes met en zonder quarantaine elkaar afwisselen, kan de economische activiteit met 13,20 % dalen, zegt de bank.
Hoewel macro-economisch beleid een virus niet kan bestrijden zijn er redenen voor voorzichtig optimisme. De regeringen en de centrale banken pompen wereldwijd enorme bedragen in de economie om de schade te beperken. Die actie contrasteert met de beleidsfouten in de jaren 30. Het te strakke geldbeleid van de centrale banken en het protectionisme veroorzaakten toen veel onnodige schade.
Herstel
De meeste economen verwachten dat de Belgische economie relatief snel herstelt van de coronacrisis. KBC verwacht 12,00 % groei volgend jaar. Daarmee zou de achteruitgang van dit jaar in één keer worden goedgemaakt. ING is wat voorzichtiger en voorspelt dat in 2021 twee derde van de krimp van 2020 ongedaan wordt gemaakt.
Zelfs als de economie snel herstelt, zal België nog vele jaren een extra overheidsschuld van tientallen miljarden blijven meeslepen. Drie economen van de universiteit van Californië in Davis waarschuwen in een nieuwe studie dat de economische gevolgen van een pandemie 40 jaar voelbaar blijven. Het belangrijkste gevolg is een lagere risicovrije rente. Die lage rente kan de last van de extra overheidsschulden beperken.
