Thomas Cook gaat ten onder, grote rivaal Tui staat er nog. Het bedrijf zag op tijd in hoe het toerisme en de toerist aan het veranderen waren en greep in.

Als er één grote winnaar is bij de implosie van Thomas Cook, dan wel Tui. De Duitse gigant ziet in één klap zijn grootste concurrent wegvallen. Critici maken intussen al gewag van een de facto monopolie binnen de sector van de pakket­reizen.

Tui en Thomas Cook zijn ‘de dinosaurussen van de sector’, zegt Jan van der Borg, professor toerisme aan de KU Leuven. Maar in tegenstelling tot Thomas Cook zag Tui de asteroïde aankomen. De Duitsers hadden door dat de klassieke markt van kantoren die pakketreizen ­verkopen op zijn retour was en dat de ­moderne toerist meer maatwerk en unieke ervaringen verwacht.

‘Tui vult zijn catalogi al langer in met interessante producten en combinaties, die nauwer aansluiten bij die nieuwe markt’, zegt Van der Borg. ‘Het is niet helemaal maatwerk, maar toch bijna.’

Van ticket tot cruise

Tui merkte bijvoorbeeld dat toeristen niet noodzakelijk alleen pakketten willen kopen, maar bijvoorbeeld alleen een vliegticket of een hotelkamer. Bij Tui Fly België, de Belgische luchtvaartmaatschappij van het bedrijf, kun je dan ook alleen een vliegtuig­ticket kopen. Tui is ook heel actief op regionale luchthavens zoals Luik, Antwerpen en Oostende. En het zette sterk in op nieuwe markten zoals Marokko of Al­banië. Het bedrijf diversifieerde ook sterk. Het merkte al vroeg dat cruises erg populair aan het worden waren. Tui heeft ondertussen een eigen vloot van zeventien cruiseschepen.

Terwijl Thomas Cook financieel ten ­onder ging, boekte de Tui Groep vorig jaar een miljard euro brutowinst. De omzet steeg in 2018 met 5,30 % tot 19,5 miljard euro.

Thomas Cook bleef te lang vasthouden aan wat vroeger werkte. De overname van de Britse MyTravel Group in 2007 was exemplarisch. ‘Er zijn investeringen ­gebeurd die eerder investeringen in het verleden waren dan investeringen in de toekomst’, zegt Wim Desmet, die in de ­jaren 70 aan de wieg stond van Neckermann België. Dat zou later Thomas Cook België worden. Desmet verliet het bedrijf een tiental jaar gelden.

De overname van MyTravel trok ­Thomas Cook helemaal onder water doordat ze een enorme schuldenberg veroorzaakte. ‘Misschien hebben ze de verkeerde inschatting gemaakt om nog te investeren in grote distributienetwerken, terwijl de wereld aan het veranderen was’, zegt Desmet.

Strijd tussen twee giganten

Ook in ons land leek de race tussen ­Thomas Cook en Tui al gelopen. Eind vorige eeuw vochten de twee bedrijven, toen nog als Neckermann en Jetair, om het marktleiderschap. Maar het laatste decennium raakte Neckermann, Thomas Cook dus, op achterstand.

‘Het bedrijf had veel van zijn pluimen verloren’, klinkt het bij een kenner van de sector, die niet met naam genoemd wil worden. ‘Ze waren niet langer actief op de langeafstand. De Dominicaanse Republiek, Cuba? Deden ze niet meer aan, Tui wel.’

In 2017 stootte Thomas Cook zijn Belgische luchtvaartmaatschappij, Thomas Cook Airlines, af. Het personeel en twee vliegtuigen werden overgenomen door Brussels Airlines, dat de vluchten voortaan zou uitvoeren.

‘Als Belgen mogen we trots zijn op wat we opgebouwd hebben, met meer dan een miljoen passagiers, veertien jaar geleden’, zegt Desmet. ‘Maar door de problemen in de groep werden dingen afgebouwd, gerationaliseerd. Het is jammer dat België mee kopje-onder gaat.’

Betekent de ondergang van Thomas Cook dat Tui gebeiteld zit? Niet echt, want ook zij worden geconfronteerd met uit­dagingen, zoals de Brexit, de hoge kero­sineprijs en de problemen met de Boeing 737 Max.

En zal het bedrijf relevant blijven voor de evoluerende reiziger? ‘Tui is zich al langer aan het aanpassen,’ zegt Van der Borg, ‘maar ik durf te betwijfelen dat dat voldoende zal zijn.’

LAMMENS, K. Tui zag de bui op tijd hangen. De Standaard, 26 september 2019, 9.