China worstelt met een afkoelende economie, geeft premier Li Keqiang toe. Hij kondigt een arsenaal maatregelen aan om het tij te keren. ‘We moeten voorbereid zijn op een zware strijd.’
De wereld stevent af op diepgaande veranderingen die in de afgelopen eeuw ongezien waren’, waarschuwde de Chinese premier Li Keqiang gisteren bij de opening van het Nationaal Volkscongres, het 3.000-koppige parlement dat jaarlijks gedurende een dag of tien samenkomt in de statige Grote Zaal van Het Volk. In een twee uur durende redevoering gaf Li, de nummer twee in Peking, toe dat het land in zwaar weer verkeert. ‘We kijken aan tegen een moeilijker klimaat vol risico’s en uitdagingen’, zei hij.
Om de hachelijke situatie van de Chinese economie te illustreren, pakte de premier uit met de laagste groeiverwachting in bijna 30 jaar. Hij rekent erop dat het bruto binnenlands product dit jaar met 6,00 tot 6,50 % groeit. Naar die prognose wordt jaarlijks uitgekeken omdat ze een belangrijke graadmeter is voor het zelfvertrouwen van Peking. Vorig jaar lag het cijfer nog op 6,50 %. De groei klokte uiteindelijk nog iets hoger af, op 6,60 %. Dat was evenwel de slechtste prestatie sinds 1990.
De bijeenkomst van het Volkscongres komt op een moment dat het Chinese bewind onder druk staat. ‘We moeten voorbereid zijn op een zware strijd’, zei Li. Behalve met een afkoelende economie heeft China af te rekenen met de impact van de handelsoorlog met de Verenigde Staten, die het vertrouwen van consumenten en investeerders heeft ondermijnd. Bovendien hebben de Amerikanen voluit de aanval ingezet op de techreus Huawei, het uithangbord van China’s tomeloze ambitie om snel uit te groeien tot een hoogtechnologische grootmacht.
De sfeer in de Grote Zaal van het Volk was gisteren dan ook een pak somberder dan een jaar geleden. Toen liet de sterke man Xi Jinping zich nog triomfantelijk tot president-voor-het-leven kronen nadat het parlement de beperking van zijn ambtstermijn had geschrapt. Sindsdien zijn er steeds meer signalen dat het achter de schermen van het regime rommelt. Xi zou het verwijt krijgen dat hij zich heeft verkeken op zijn Amerikaanse tegenhanger Donald Trump en diens slagkracht heeft onderschat.
Belastingverlaging
Om zich voor de ‘zware strijd’ te wapenen deed Li gisteren een arsenaal maatregelen uit de doeken. Hij kondigde aan dat de bedrijven kunnen rekenen op een belastingverlaging van bijna 2.000 miljard yuan (263 miljard euro). Daarnaast komt er een btw-verlaging voor de industrie, de transport- en de bouwsector. En om de investeringen in infrastructuur te stimuleren mogen lokale overheden dit jaar voor 2.150 miljard yuan obligaties uitgeven.
Maar ondanks die indrukwekkende bedragen was het duidelijk dat Peking ervoor terugdeinst om de grove middelen in te zetten tegen de economische afkoeling. Anders dan bij de crisis van tien jaar geleden past het regime voor de lancering van een grootscheeps stimuleringsprogramma waarbij honderden miljarden euro’s worden gepompt in infrastructuur- en bouwprojecten. Dergelijke ingrepen hebben de Chinese economie gedopeerd maar zadelden het land ook op met een enorme schuldenberg.
De groeivertraging is deels het gevolg van de maatregelen die de autoriteiten namen om te vermijden dat de schuldenzeepbel zou barsten. De banken kregen de opdracht de kredietverlening aan bedrijven in te perken. Die aanpak is inmiddels teruggedraaid, bevestigde Li gisteren. Het is de bedoeling dat vooral kleine en middelgrote ondernemingen opnieuw makkelijker een beroep kunnen doen op bankleningen. Die privébedrijven zijn cruciaal voor de economische groei en de tewerkstelling.
De grote vrees van Peking is dat een economische afkoeling uitmondt in een escalatie van de sociale protesten, bijvoorbeeld als de werkloosheid fors stijgt. Premier Li gaf gisteren toe dat er ‘openbare ontevredenheid’ bestaat over onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting en hij beloofde extra middelen vrij te maken. De zenuwachtigheid is extra groot omdat het dit jaar 30 jaar geleden is dat het regime werd geconfronteerd met de protesten op het Tiananmenplein, die bloedig werden onderdrukt.
Structurele hervormingen
Dat de zenuwen strak gespannen staan, bleek nog in januari. President Xi riep toen honderden partijfunctionarissen voor spoedoverleg naar Peking. Daar benadrukte hij dat ‘de risico’s en de onrust wereldwijd hand over hand toenemen’. Hij kondigde aan alles in het werk te stellen om de dominantie van de communistische partij in stand te houden. Lees: de functionarissen kregen de opdracht erover te waken dat de situatie, zowel economisch als sociaal en politiek, niet ontspoort.
Het lijkt dus onwaarschijnlijk dat het regime zal instemmen met de structurele hervormingen die de Amerikanen eisen in ruil voor de opheffing van de handelssancties. Peking wil in het handelsoverleg met de VS wel een geste doen, bijvoorbeeld door het parlement een nieuwe wet te laten goedkeuren die buitenlandse investeerders beter beschermt. Maar het blijft bij cosmetische ingrepen die de macht van het regime intact laten. De vraag is hoe hard Trump en co. het spel willen spelen.
