Ongehuwd samenwonende koppels gaan vaker uit elkaar dan gehuwde. Alleen tellen ze in de officiële echtscheidingscijfers niet mee.
lHet officiële echtscheidingscijfer in België daalt al jaren. Zo waren er in 2016 in totaal 23.583 echtscheidingen, 4,40 % minder dan het jaar daarvoor. Dat lijkt goed nieuws, maar de werkelijkheid is minder rooskleurig.
Statbel, het Belgische statistiekbureau, baseert zich voor dit cijfer alleen op het aantal geregistreerde huwelijken. De wettelijk samenwonenden belanden in een andere statistiek, omdat het officieel niet gaat over echtscheiding maar over de stopzetting van een samenlevingscontract. De groeiende groep koppels die kiest voor het vrijblijvende feitelijk samenwonen, is dan weer helemaal onzichtbaar in de cijfers. Van die koppels legt slechts een vierde ooit een verklaring af van wettelijke samenwoning. Erik Vloeberghs van Statbel geeft aan dat die groep zeer moeilijk in kaart te brengen is. ‘Als er al sprake is van een feitelijk samenlevingscontract, hebben alleen notarissen daar zicht op.’
Om die blinde vlek mee in beeld te brengen, onderzochten de sociologen Dimitri Mortelmans en Layla Van den Berg (UAntwerpen) een steekproef van bijna 20.000 Belgische koppels uit de Kruispuntdatabank voor Sociale Zekerheid. De resultaten zijn veelzeggend: van de samenwonende koppels die niet trouwen, is na veertien jaar nog slechts een derde samen. Van wie huwt, is nog bijna tachtig procent samen.
Mortelmans en Van den Berg kregen ook meer zicht op wie vaker scheidt. Leeftijd, bijvoorbeeld, speelt een belangrijke rol: koppels die al jong samenwonen, gaan vaker uit elkaar. Zo is van de jongeren die voor hun twintigste gingen samenwonen na veertien jaar nog minder dan een vijfde bij elkaar. Voor de stabiliteit van de relatie blijkt de leeftijd van 26 jaar een belangrijke kaap: wie een relatie begint na zijn of haar 26ste, slaagt er beter in om die te houden.
Nog een barometer is de kinderwens. Koppels die in de eerste vier jaar van hun relatie geen kinderen krijgen, scheiden vaker.
Financiële stress
Ook inkomen beïnvloedt de echtscheidingskans: wie een relatie start vanuit een economisch zwakkere positie, ziet die vaker stuklopen. Koppels blijven dus niet samen vanwege het geld of uit schrik voor de hoge scheidingskosten, maar gaan makkelijker uit elkaar als gevolg van de financiële stress.
Dat een groot deel van de relatiebreuken onzichtbaar blijft in de statistieken, is niet onschuldig. ‘Koppels die huwen, zijn juridisch doorgaans goed beschermd’, zegt Dimitri Mortelmans. Ook wettelijk samenwonenden gaan een samenlevingscontract aan dat hen juridische bescherming biedt, zij het in mindere mate dan gehuwden.
Mortelmans: ‘Die rechtsbescherming bestaat niet voor feitelijk samenwonende koppels. De onbeschermde partners vormen een uiterst kwetsbare en onzichtbare groep in onze samenleving. Vaak starten ze vanuit een zwakkere sociaaleconomische positie: jong, lager inkomen en een hogere echtscheidingskans. Daarom is het belangrijk dat ook de feitelijk samenwonenden worden opgenomen in de statistieken, om het beleid een antwoord te laten formuleren op hun risico’s.’
Relaties in cijfers
50/50
In Vlaanderen zijn er jaarlijks bijna evenveel nieuwe huwelijksakten als verklaringen voor een wettelijke samenwoning (23.000 tot 25.000). Slechts een op de vier feitelijk samenwonenden gaat over tot een wettelijke samenwoning.
80%
Bij de ontbinding van een huwelijk (80,00 %) zijn vaker kinderen betrokken dan bij ongehuwd samenwonen (22,00 %).
