Iconische Amerikaanse bedrijven als Tesla en Boeing dreigen het slachtoffer te worden van Chinese heffingen. Al blijft het de vraag of de twee grootste economieën ter wereld het conflict echt zullen laten ontsporen.
China laat niet met zich sollen. Gisteren dreigde het land ermee om geïmporteerde Amerikaanse auto’s, vliegtuigen, landbouwproducten en chemicaliën ter waarde van 50 miljard dollar zwaar te belasten. Het was een rechtstreekse reactie op het Amerikaanse dreigement om heffingen op te leggen aan een even grote hoeveelheid Chinese importartikelen. Eerder speelden de Chinezen al kort op de bal door de omstreden Amerikaanse staalheffingen te beantwoorden met heffingen op wijn, fruit en noten. ‘Niemand kan verwachten dat we dit zomaar slikken, zeker niet als onze belangen worden geschaad’, zei onderminister van Financiën Zhu Guangyao tegen CNBC.
De Chinese reactie was feller dan velen hadden verwacht. Bedrijven die veel naar China exporteren, kunnen de oplopende spanning missen als kiespijn. Boeing maakte bijvoorbeeld vorig jaar bekend dat het de komende twintig jaar 7.240 nieuwe toestellen hoopt te verkopen aan Peking, voor een bedrag van 1.100 miljard dollar. Ook voor autofabrikanten als Ford en General Motors staat er heel wat op het spel: vorig jaar gingen er 36.000 Amerikaanse wagens naar China.
Gevaarlijk spel
Andere landen zijn meer afhankelijk van hun export naar de VS dan andersom, dus zijn handelsoorlogen in Trumps ogen ‘makkelijk te winnen’
Maar de grootste slachtoffers van de Chinese maatregelen zouden weleens de boeren in de Amerikaanse Midwest kunnen zijn. China koopt momenteel een derde van de Amerikaanse soja-oogst op, goed voor 14 miljard dollar. Soja is met grote voorsprong het Amerikaanse gewas dat het meest afhankelijk is van export naar China. Het is nodig om de veestapel van de Chinese boeren te voeden, maar ook voor de productie van tofoe voor menselijke consumptie.
Dat China sojabonen heeft opgenomen op de lijst met tegenmaatregelen, is geen toeval. De landbouwers in de midwestelijke staten zijn over het algemeen aanhangers van Trump. Dat de Chinezen de sojateelt willen treffen, bewijst dat het hun menens is. De prijs van Braziliaanse sojabonen ging gisteren prompt omhoog, omdat Brazilië wellicht meer naar China zal kunnen exporteren. In de VS zakte de sojaprijs.
Na de Chinese mededeling klonken er wel verzoenende geluiden. De Amerikaanse minister van Handel, Wilbur Ross, zei dat er een kans is dat de twee landen er door onderhandelen wel uit zullen komen. Ook Peking zelf zinspeelde op een milde uitkomst en heeft de datum voor de inwerkingtreding van de maatregelen opengelaten. Maar president Trump zelf klonk op Twitter combattief. ‘Er is geen handelsoorlog met China, die hebben we al jaren geleden verloren door het incompetente beleid van de VS. Daardoor zitten we nu met een handelstekort waar we iets aan gaan doen.’
Dat de Chinezen de sojateelt willen treffen, bewijst dat het hun menens is. De boeren in de Midwest zijn over het algemeen Trump-aanhangers
Als het echt tot een handelsoorlog zou komen, is het niet ondenkbaar dat de VS er als winnaar uitkomen. Andere landen zijn immers meer afhankelijk van hun export naar de VS dan andersom. De Chinese export naar de VS draagt vijf keer zoveel bij aan de Chinese economie als Amerikaanse export naar China aan de Amerikaanse, stipte ING aan in een analyserapport. Dat is de reden waarom Trump zegt dat handelsoorlogen ‘makkelijk te winnen’ zijn.
De VS proberen vooral kleinere handelspartners tot toegevingen te dwingen door te dreigen met een handelsoorlog. In het geval van Zuid-Korea is dat al gelukt. Met de EU wordt nog onderhandeld. Aan de tijdelijke vrijstelling voor de staaltarieven die de Unie heeft gekregen, zitten voorwaarden vast. ‘Trump speelt een gevaarlijk spel, maar het kan wel lonen’, schrijft ING. Dat China bereid zou zijn toe te geven, lijkt niet zo waarschijnlijk. Het regime is trots op zijn onverzettelijkheid en beschouwt zichzelf als een evenwaardige grootmacht.
Consument betaalt
Toch is de kans reëel dat de soep minder heet wordt gegeten dan opgediend. Ontsporing van het conflict houdt voor elk van beide landen risico’s in. Heffingen maken producten duurder, zodat de consument – lees: de kiezer – uiteindelijk de rekening zal betalen. De inflatie zal stijgen, en oplopende prijzen voor dagelijkse voedingsmiddelen en gebruiksproducten zijn voor politici niet aangenaam. Ook niet voor de Chinese leiders, die weliswaar niet verkozen worden, maar altijd bevreesd zijn voor sociale instabiliteit.
Dat de Amerikaanse economie door de maatregelen een tik krijgt, is minder waarschijnlijk. De conjunctuur is nu zo stevig dat handelsheffingen juist tot de broodnodige afkoeling zouden kunnen leiden, aldus Leon Cornelissen, de hoofdeconoom van vermogensbeheerder Robeco. De waarde van de export die door de tarieven getroffen kan worden, is ook maar 0,30 % van de totale economie van de VS. ‘Niet levensbedreigend’, zei Wilbur Ross.
De beurzen reageerden nerveus op de toenemende spanning. Exporteurs als Boeing en Caterpillar verloren vlak na opening 3,00 tot 4,00 % van hun waarde, maar op de brede markt bleven de verliezen beperkt. In ons land sloot de Bel20 af met een verlies van 0,60 %.
