Het stimuleringsbeleid van de ECB tussen 2007 en 2014 (via het opendraaien van de geldkraan naar de banken) heeft veel beter gewerkt dan velen denken. Dat blijkt uit een studie van drie economen, onder wie Gert Peersman. ‘Zonder de ingrepen van Draghi zou het allemaal veel erger zijn.’
Zijn de bakken kritiek die de ECB de voorbije jaren gekregen heeft op haar stimuleringsbeleid onterecht? Gert Peersman vindt verrassend van wel. ‘Ik krijg op internationale studiedagen altijd te horen dat het beleid van de ECB niet werkt. Collega’s wijzen dan naar buiten en zeggen luidop: we zien nog altijd niet veel economische groei en waar is die inflatie?’, legt de econoom van Universiteit Gent uit.
Gemakkelijke kritiek, vindt Peersman, want wat zou er zijn gebeurd met de Europese economie als de ECB niets had gedaan? Om dat te weten te komen, publiceerde hij gisteren samen met Maarten Dosche (ECB) en Jef Boeckx (Nationale Bank) een opmerkelijke wetenschappelijke simulatie.
Extra groei
Wat blijkt? Het opendraaien van de geldkraan naar de banken via een waslijst aan onconventionele ingrepen – tussen eind 2007 en de piek van juni 2012 groeide de balans van de ECB met 1.800 miljard euro – had een belangrijk effect op de economische groei.
In 2010 bijvoorbeeld liet de ECB de banken toe om zich goedkoop te herfinancieren via eenjarige leningen in Frankfurt, in vakjargon bekend als LTRO’s. Tegelijk mochten Europese banken ook geld ophalen via gedekte obligaties, zogeheten covered bonds. Zonder die maatregelen zou de economische groei 0,60 % lager zijn uitgekomen, blijkt uit een simulatie.
En het effect van de driejarige LTRO’s voor de banken, die twee jaar later door de ECB werden gelanceerd, is volgens de berekeningen van Peersman & co. nog een stuk groter: liefst 1,20 %. ‘We zaten toen in volle eurocrisis, die de economie opnieuw in een milde recessie duwde. Zonder de ingrepen van Draghi & co was die recessie veel dieper geweest.’
Anticiperen rendeert
Dat is niet de enige verrassende vaststelling. Uit de studie blijkt ook dat anticiperen rendeert. ‘Iedereen heeft het altijd over de opgeblazen balans van de ECB, met al die risicovolle schulden op banken die kunnen omvallen. Maar als de ECB was blijven stilzitten, dan was haar balans nadien even sterk gegroeid, maar dan zonder de gunstige effecten voor de economie’, legt Peersman uit.
En dat simpelweg omdat de economie het dan veel slechter doet, zodat de ECB uiteindelijk toch gedwongen wordt om geld in de economie te pompen. ‘Vergeet niet dat de banken toch altijd toegang hebben tot de ECB. Als het echt crisis is, durven ze elkaar geen geld meer lenen en kloppen ze aan in Frankfurt voor extra liquiditeit.’
Uit de studie blijkt overigens dat die banken mogelijk een sleutelrol spelen in het hele verhaal. Want vreemd genoeg heeft het stimuleringsbeleid van de ECB lang niet op alle eurolanden dezelfde impact. ‘De landen die het meeste kritiek hebben op Draghi, waaronder Duitsland, zijn net die landen die het meest van het ECB-beleid profiteren’, merkt Peersman op. ‘We onderzoeken nog waarom. Mogelijk is dat te verklaren door de sterkte van de banksector. Landen met goed gekapitaliseerde banken kunnen het geld van de ECB wellicht makkelijker naar de reële economie doorsluizen.’
