Europa geeft de regering-Michel een gemengd begrotingsrapport. Het begrotingstekort zakt eindelijk onder 3,00 %, maar de hoge schuld en de beperkte structurele hervormingen baren zorgen.
De Europese Commissie maakte gisteren haar economische vooruitzichten bekend voor het najaar. Bij die oefening neemt ze de evolutie van de overheidsfinanciën en de economie in alle Europese landen onder de loep.
Het was vooral uitkijken hoe hoog het Belgische begrotingstekort dit jaar zou uitkomen. In de regering-Michel werd niet uitgesloten dat het tekort opnieuw boven 3,00 % zou uitkomen, de Europese alarmdrempel. Vorig jaar was het tekort 3,10 %.
Maar dat blijkt niet het geval. De Commissie raamt het tekort voor dit jaar op 2,70 %. Dat is dicht in de buurt van de 2,60 % die de regering zelf als doelstelling hanteert. Volgend jaar zakt het tekort naar 2,60 % en in 2017 naar 2,30 %.
Toch is België nog niet uit de risicozone. Over twee weken velt de EU-Commissie haar oordeel over de ontwerpbegroting voor 2016. Het feit dat ons land dit jaar onder de norm van 3,00 % bleef, is slechts één element in de beoordeling. Europa kijkt ook naar de geplande structurele hervormingen en de evolutie van de overheidsschuld. Voor beide scoort België ondermaats, klinkt het in Europese kringen.
België is lid van een beperkt kransje landen waar de schuld volgend jaar verder stijgt. Met een schuldgraad van 107,00 % in 2016 zit ons land ook een stuk boven het gemiddelde in de eurozone van 92,90 %. Zolang de groei niet aantrekt, zakt de schuldgraad niet.
In 2017 komt daar wel verandering in. Terwijl de groei dit en volgend jaar niet hoger is dan 1,30 %, klimt die naar 1,70 % in 2017, vooral omdat de concurrentiekracht van de bedrijven verbetert. Maar ook dat cijfer ligt onder de gemiddelde groei in de eurozone.
Het tweede probleem is dat België vorig jaar onvoldoende structureel heeft ingegrepen om de begroting te saneren. In 2014 verslechterde het structureel tekort – zonder impact van de conjunctuur en eenmalige maatregelen – tot 2,80 %. En ook de komende jaren blijft onze inspanning t klein. Dit en volgend jaar verwacht de Commissie een verbetering van het structureel tekort met telkens 0,4 procentpunt. ‘Daarmee behoren we tot de koplopers in Europa’, reageerde minister van Financiën,Johan Van Overtveldt (N-VA). Maar die inspanning is onvoldoende om het slechte jaar 2014 te compenseren. Ze blijft ook onder de jaarlijkse structurele verbetering van 0,6 procentpunt die de regering-Michel afsprak met Europa.
De EU-Commissie beschouwt de uitgaven voor de opvang van asielzoekers – 0,10 % van het bbp in 2016 – als structurele uitgaven. Ze twijfelt ook over de opbrengst van een aantal belastingen, zoals de btw-inkomsten en de Kaaimantaks. En Europa verwacht dat de lonen volgend jaar en niet pas in 2017 opnieuw worden geïndexeerd.
Het gevolg is dat het structureel tekort van ons land in 2017 op 2,20 % wordt geraamd, terwijl de regering in haar ontwerpbegroting een doelstelling van 0,50 % inschreef. Als de regering het begrotingsevenwicht – zoals gepland – in 2018 wil bereiken, moet ze nog een tandje bijsteken. Dat houdt in: nog zo’n 9 miljard euro besparingen.
De vraag is nu welk oordeel de EU-Commissie over twee weken zal vellen. Vorig jaar werd België in november met Frankrijk en Italië ingedeeld bij de slechte leerlingen met een risicobegroting. Toen vormden het tekort, de schuldgraad én het gebrek aan structurele hervormingen een probleem. Maar in februari kreeg de begroting toch groen licht, nadat de regering Europa had overtuigd van de impact van een reeks maatregelen.
De kans is reëel dat België ook deze keer een procedure kan ontlopen. Al is het maar omdat niet langer de strenge Olli Rehn, maar de Franse socialist Pierre Moscovici toeziet op de begrotingen. En omdat de EU-Commissie in deze crisistijden geen ruzie wil met lidstaten over cijfers achter de komma.
BLOMME, P. Goede en slechte punten voor Belgische begroting. De Tijd, 2015-11-06, 5.
