Vroeger waren er goudmijnen in Colorado. Het grondwater is daardoor nog altijd vervuild. Laten we dat eindelijk eens opruimen, dacht het Amerikaanse milieuagentschap. En toen ging er iets mis.
De goudmijn in het zuidwesten van de Amerikaanse staat Colorado was al een kleine eeuw verlaten. Omdat er al jaren vergiftigd water weglekte, ging een schoonmaakploeg van het milieuagentschap EPA vorige week woensdag op onderzoek uit. Met een graafmachine werd gezocht naar de bron.
Haal dat daar eens weg, moet iemand op een gegeven moment hebben gezegd tegen de machinist, wijzend op stukken grond en puin. Had hij beter niet kunnen doen: een vloedgolf van vervuild water perste zich met veel geweld en geraas naar buiten.
Arme EPA-mensen. De eerste menselijke reflex bij fouten is: hoe kunnen we die zo snel mogelijk herstellen dan wel verdoezelen? Maar hier was geen houden aan. Elf miljoen liter water stroomde eerst de rivier de Animas in en daarna de San Juanrivier. Weg te moffelen valt er niks. Van het zuidwesten van Colorado tot het noorden van New Mexico is er een lange sliert vervuild water. Knalgeel. Het is zo fel van kleur dat Neil Armstrong het vanaf de maan had kunnen zien.
Zonder water, kun je niks
Eerst zei EPA nog dat het er een kleine vier miljoen liter was weggestroomd, maar na een paar dagen moest het toegeven dat het veel meer was. Het water bevat lood, arsenicum en andere zware metalen. Het agentschap dat normaal wordt ingeschakeld om giframpen te bestrijden, veroorzaakt er nu zelf een, schrijft The New York Times een beetje jennerig.
De mijn waar de ramp is gebeurd, bevindt zich in de buurt van Durango, een plaats van 17.000 inwoners die ligt aan de Animas. De bevolking is boos omdat er geen helderheid wordt gegeven over hoe schadelijk het water is voor mens en dier. Alom heerst onzekerheid. Het water is ‘griezelig geel’, schrijft een verslaggever. Boeren verkeren in het ongewisse over de gevolgen voor hun vee en waterputten. Zij die verdienen aan kanoërs en kajakkers weten niet wanneer de rivier weer open gaat voor recreatie.
Door de ramp realiseert iedereen zich ineens weer hoe belangrijk de rivier is. “Door de bergen zijn we afgesloten van Denver (de hoofdstad van Colorado, VK). We kunnen ons zelf tamelijk goed bedruipen. Maar als je onze waterbronnen afpakt, kunnen we vrijwel niks meer”, zegt Ellen Roberts, een Republikeinse senator in het staatsparlement.
Rivier van de zielen
De Spanjaarden gaven de rivier ooit de naam ‘el Rio de las Animas’, rivier van de zielen. Zij vormt ook de ziel van de streek. Zij helpt niet alleen mensen in hun levensonderhoud te voorzien, maar neemt ook in het culturele leven een belangrijke plaats in. Schoolkinderen komen naar haar toe om de natuur te bestuderen, bruidsparen laten zich fotograferen aan de oevers en er zijn tal van vaaroptochten. Roberts moest zelfs zachtjes huilen bij de gedachte dat ze de as van haar vader in de nu besmeurde rivier heeft gestrooid.
De gouverneurs van Colorado en New Mexico hebben respectievelijk 447.000 euro en 671.000 euro beschikbaar gesteld om te helpen de rivieren schoon te maken. Het drinkwater in de buurt van Durango is niet vervuild. Vrij snel na het ongeluk stopte het waterleidingsbedrijf met het innemen van water uit de Animas. Er is wel een risico voor zo’n duizend waterputten, niet alleen die van boeren maar ook die in het woongebied van de Navajo-indianen in New Mexico.
De mijn waar het giftig water vandaan komt, heet Gold King. Tussen 1890 en 1920 werd daar veel goud gewonnen. Bijna honderd jaar geleden werd zij verlaten. Er liggen veel meer verlaten mijnen in Colorado. Opdat er geen nieuwe ongelukken gebeuren, gaat EPA de mijnen in de staat controleren. Wordt dus nog spannend.
