Binnen een jaar is de Russische munt de helft minder waard geworden. Poetin lijkt nog stevig in het zadel te zitten, maar de vraag is hoe lang dat nog duurt.
De koersval van de roebel is ondanks een enorme renteverhoging niet tot stilstand gebracht. Gisteren daalde de waarde van de Russische munt even tot ruim 80 voor 1 dollar en ruim 100 voor 1 euro. Later volgde nog een herstel, mogelijk als gevolg van interventies van de centrale bank in Moskou. De Russische munt sloot op 70 roebel voor 1 dollar tegen 64 op maandag. Sinds begin dit jaar is de waarde van de roebel nu meer dan gehalveerd.
President Poetin wordt door deze nieuwe roebelcrisis in het nauw gebracht. Zijn machtsbasis rust vooral op het feit dat hij stabiliteit in het land bracht. Maar op dit moment lijkt hij nog niet in de gevarenzone te zijn gekomen. Lev Gudkov, hoofd van het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada Center, zei aan persbureau Reuters dat hij nog zoveel steun heeft dat zijn positie nog zeker anderhalf jaar houdbaar lijkt. Volgens de laatste peilingen zou nog 80 procent van de Russen vertrouwen hebben in de president.
Poetins voorgangers Michael Gorbatsjov en Boris Jeltsin werden allebei het slachtoffer van een roebelcrisis, zo weet Poetin ook. De president liet zich gisteren niet zien of horen. Wel overlegde premier Medvedev samen met gouverneur Elvira Nabiullina van de centrale bank. Gisternacht had de centrale bank via een om 1 uur Russische tijd uitgeven persbericht bekendgemaakt dat de rente verder zou worden verhoogd van 10,5 tot 17 procent in een poging kapitaalvlucht tegen te gaan. Maar toen de prijs van Brent-olie gisteren verder daalde tot onder de 60 dollar, raakte de roebel in een nieuwe vrije val. Rusland is voor het leeuwendeel van zijn staatsinkomsten en deviezen afhankelijk van olie en gas. Vicegouverneur Sergei Shvetsov van de centrale bank noemde de keuze tussen een verdere renteverhoging en niets doen die tussen ‘zeer slecht’ en ‘zeer zeer slecht’.
Voor de Russische bevolking is de nieuwe koersval van de munt ook een tegenslag. Hierdoor worden importartikelen zoals iPhones aanzienlijk duurder. Er was echter geen sprake van paniek bij de banken of van protesten. Sommige analisten denken dat het komend voorjaar anders zal worden als het land direct met de gevolgen van een diepe recessie wordt geconfronteerd. Er wordt een economische krimp van zeker 4,5 procent verwacht in de eerste helft van 2015 als de olieprijs niet aantrekt.
Er moet nu worden afgewacht wat de regering en de centrale bank nog meer kunnen doen om een verdere koersval van de munt te voorkomen. Een van de opties zou een nog verdere verhoging van de rente kunnen zijn. Begin dit jaar was het officiële rentetarief 5,5 procent. Nu is dat stapsgewijs al opgevoerd tot 17 procent, zodat er twijfel is of een verdere verhoging veel zou helpen. Een andere veel radicalere optie is een verbod op het omwisselen van roebels in andere valuta.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry zei dat de sancties effect hebben en dat Poetin bezig is zijn koers bij te stellen. Hij noemde het constructief dat verschillende mensen door Rusland uit het oosten van Oekraïne zijn teruggetrokken. Niettemin kondigde president Obama nog nieuwe sancties aan tegen het land.
DE WAARD, P. Roebelcrisis geselt Poetin. De Morgen, 2014-12-17, 16.
