Na het Eu­ro­pe­se vrij­han­dels­ak­koord met Ca­na­da is nu ook dat met Singapo­re rond. Op­nieuw staat de fel ge­con­tes­teer­de re­ge­ling voor in­ter­na­ti­o­na­le ar­bi­tra­ge in de tekst.

An­der­hal­ve week voor zijn man­daat als Eu­ro­pees com­mis­sa­ris voor Han­del er op zit, sloot Karel De Gucht (Open VLD) gis­te­ren op­nieuw een groot dos­sier af. Nadat hij vo­ri­ge maand de on­der­han­de­lin­gen over een vrij­han­dels­ver­drag met Ca­na­da had af­ge­rond, deel­de hij gis­te­ren mee dat ook de ge­sprek­ken tus­sen de EU en Singapo­re rond zijn.

Het is het eer­ste vrij­han­dels­ak­koord tus­sen de EU en een land uit Zuid­oost-Azië . Zo’n 10.000 Eu­ro­pe­se be­drij­ven zijn in Singapo­re ge­ves­tigd. Ze ge­brui­ken het land door­gaans als toe­gangs­poort voor hun Azi­a­ti­sche ac­ti­vi­tei­ten.

Vlaam­se on­der­ne­min­gen zagen in tien jaar tijd hun uit­voer naar Singapo­re bijna ver­dub­be­len, leren cij­fers van Flan­ders In­vest­ment & Trade (FIT). Che­mie- en far­ma­be­drij­ven zijn goed voor bijna een derde van de ex­port. FIT ziet daar­naast voor­al nog kan­sen voor Vlaam­se voe­dings­be­drij­ven, mi­li­eu­tech­no­lo­gie, ICT, ma­chi­ne­bouw en bouw­on­der­ne­min­gen.

Maar net als bij het han­dels­ak­koord met Ca­na­da ston­den die sec­to­ren niet cen­traal in de dis­cus­sie, wel de af­spra­ken over hoe con­flic­ten over het ver­drag wor­den be­slecht. In de tek­sten is op­nieuw be­paald dat zo­iets niet ge­beurt door de na­ti­o­na­le recht­ban­ken, maar door in­ter­na­ti­o­na­le ar­bi­tra­ge.

Sinds over die ar­bi­tra­ge ook wordt on­der­han­deld in de han­dels­ge­sprek­ken tus­sen de EU en de VS is er een felle en emo­ti­o­ne­le dis­cus­sie over los­ge­bar­sten. Te­gen­stan­ders be­we­ren dat die door­gaans door za­ken­ad­vo­ca­ten be­volk­te ar­bi­tra­ge­recht­ban­ken een gunst zijn aan mul­ti­na­ti­o­nals die de so­ci­a­le en eco­lo­gi­sche re­gels wil­len aan­val­len. Ze halen bij­voor­beeld aan hoe Phi­lip Mor­ris scha­de­ver­goe­ding eiste van de Au­stra­li­sche re­ge­ring, toen die be­slist had dat op si­ga­ret­ten­ver­pak­kin­gen gru­we­lij­ke foto’s van long­kan­ker­pa­tiënten moesten staan.

Het ar­gu­ment van de voor­stan­ders is dat de over­heid even­min te ver­trou­wen is. De EU on­der­han­delt over een in­ves­te­rings­ver­drag met China. Wat als de Chi­ne­se over­heid die bui­ten­land­se in­ves­teer­ders plots ont­ei­gent? Zul­len die dan voor een recht­bank in Pe­king hun ge­lijk halen? Maar ook in Eu­ro­pa heeft het ge­recht niet al­tijd een goede re­pu­ta­tie.

De dis­cus­sie ligt extra moei­lijk omdat aan­van­ke­lijk nie­mand pro­ble­men maak­te over de ar­bi­tra­ge. De 28 re­ge­rin­gen van de EU gaven De Gucht de op­dracht het prin­ci­pe in de ver­dra­gen in te schrij­ven en hij deed dat. ‘We doen echt niets ver­dachts’, aldus De Gucht. De re­ge­ling over ar­bi­tra­ge ge­woon schrap­pen? ‘Mijn per­soon­lij­ke me­ning is dat zo­iets voor onze on­der­han­de­lings­po­si­tie een ramp zou be­te­ke­nen’, zei De Gucht gis­te­ren.

HAECK, B. Ook handelsverdrag EU-Singapore rond. De Tijd, 2014-10-18, 10.