De steeds hogere duurzaamheidseisen en de arbeidskrapte zijn de aanjagers van een investeringsgolf in het Belgische bedrijfsleven.
De bedrijven hebben vorig jaar een recordbedrag besteed aan investeringen. Het investeringsvolume nam met 6 % toe, dubbel zoveel als de gemiddelde toename over de afgelopen tien jaar. Het ligt ook hoger dan vóór de coronapandemie. De Nationale Bank van België (NBB) omschrijft de bedrijfsinvesteringen in zijn jaarverslag over 2023 als de belangrijkste economische groeimotor.
Voor gouverneur Pierre Wunsch is de stijging van de bedrijfsinvesteringen een verrassing. Vooral in het licht van de hogere rente en de verzwakkende concurrentiekracht van de Belgische economie is dat opmerkelijk. Wunsch ziet wel enkele elementen die aan de basis kunnen van de investeringsgolf. “Dankzij de gunstige winstmarges van de afgelopen jaren hebben bedrijven reserves kunnen aanleggen. Die kunnen ze nu investeren in activa die de productiviteit verhogen.”
De krapte op de arbeidsmarkt zet bedrijven ertoe aan om te investeren in automatisering en digitalisering. Maar ook de energietransitie noopt ondernemingen om te investeren. Een onderneming als Elia heeft vorig jaar bijvoorbeeld 2,4 miljard euro geïnvesteerd, vooral in versterkingen van het hoogspanningsnet. Dat de hogere duurzaamheidseisen bedrijven aanzetten tot investeren, bleek eerder ook uit de resultaten van BNP Paribas Fortis. Daar ging het aantal duurzame bedrijfskredieten sterk de hoogte in.
Behalve de bedrijfsinvesteringen droegen ook de gezinsbestedingen bij aan de groei. “De indexering van de lonen en uitkeringen heeft zonder twijfel een positieve rol gespeeld”, stelt Wunsch vast. Doordat die met enige vertraging wordt toegepast en de inflatie vorig jaar afnam, hadden de gezinnen 3,40 % meer koopkracht. Daardoor werd meer besteed en ook meer gespaard.
Sterke dienstensector
Het hoge investeringspeil was, samen met de gezinsconsumptie, de aanjager van de economische groei die vorig jaar opmerkelijk veel hoger was dan in de buurlanden. Terwijl de drie grootste buurlanden vorig jaar gemiddeld 0,40 % welvaart toevoegden aan hun economie, was dat voor België 1,50 %. Ons land koppelde zich ook los van Duitsland, dat af te rekenen kreeg met een recessie. “De regel is dat de Belgische groei dicht bij het gewogen gemiddelde van de drie buurlanden ligt. Dat was in 2023 niet meer het geval”, stelt Wunsch vast.
Het slechte nieuws is dat de groei niet evenwichtig was. Vooral de dienstensector draaide goed. De verschuiving richting diensten, die het gevolg was van de coronapandemie, lijkt zich voort te zetten. De bouwnijverheid stagneerde door de hogere rente, en de industrie zette een forse stap achteruit. In die mate zelfs dat de industriële activiteit 6 % onder die van voor de pandemie lag. In heel Europa heeft de industrie het moeilijk, onder meer door de energieprijzen die hoger liggen dan elders.
