Bel&Bo lanceert als eerste Belgische keten een basiscollectie in fairtrade katoen. Daarmee komt katoen die aan betere lonen is geplukt langzamerhand uit de marge.
Zwart, wit, marineblauw, crème, maar ook zuurstokroze en feloranje: de nieuwe katoenen T-shirts voor dames van het familiebedrijf Bel&Bo zijn binnen. Nog meer kleuren en maten, vooral voor mannen en kinderen, zijn onderweg via de boot uit Azië.Op het eerste gezicht verschillen deze kleren weinig van de basics bij andere merken. Toch zijn dit de eerste T-shirts van fairtrade katoen die in een mainstream kledingketen voorhanden zijn.
Indiase katoenleveranciers krijgen voor hun grondstof van Bel&Bo een minimumprijs met daarbovenop een premie van 0,05 euro per kilogram. Die minimumprijs beloont de boeren voor de duurzame productie, wat bij de internationale marktprijzen meestal niet het geval is. “Het is een bewuste keuze om onze collectie stapje voor stapje te verduurzamen”, zegt woordvoerder Isabel Van Meirhaeghe. “Maar we willen eerlijke mode betaalbaar houden, en daarom nemen we de prijsstijging van duurzamer materiaal voor eigen rekening. Onze marge wordt iets kleiner. Voor de klant blijft de prijs gelijk.”
Het is geen evidente stap op een moment dat de modesector naar adem hapt (DS 4 juli). Maar onlogisch is het niet. “Onze basics behoren tot de meest verkochte items in ons aanbod”, zegt een verkoopster in Mariakerke bij Gent. “Regelmatig nemen klanten vier tot acht stuks tegelijk mee.”
Onbetrouwbare labels
Fairtrade katoenen kledij is een nicheproduct. Ze wordt aangeboden door kleine, gespecialiseerde boetieks, door aanbieders van totebags of hotellinnen, en door enkele bedrijven die professionele uniformen leveren.
Sommige populaire retailers, zoals Juttu, hebben merken in portefeuille die fairtrade stoffen verwerken. De bekende ketens die zelf kleren maken, doen daar niet aan mee.
Een internationale gigant als H&M heeft bijvoorbeeld geen fairtrade in de collectie, andere grote spelers kiezen voor minder rigoreuze labels zoals Better Cotton Initiative (BCI).
Dat is een vrijwillig initiatief dat de teelt van katoen ecologischer wil maken, maar zonder de producenten betere prijzen te bieden. In april stelde de ngo Earthsight vast dat Braziliaanse boerderijen met een certificaat van BCI zich schuldig maakten aan ontbossing en mensenrechtenschendingen.
Machteloze boeren
Een van de knelpunten is dat 32 miljoen kleine boeren 70 % van de productie voor hun rekening nemen, maar machteloos staan tegenover grote opkopers. Als katoenteelt (met overheidssubsidies) wordt geïndustrialiseerd, loopt het ook vaak mis. Zo zijn er problemen met de repressie van arbeiders in het Chinese Xin- jiang, en onafhankelijke waarnemers stelden in 2023 opnieuw dwangarbeid vast op de Oezbeekse katoenvelden.
“Fairtrade International heeft een database met gecertificeerde leveranciers”, weet de duurzaamheidsmanager van Bel&Bo. “Zo zagen wij dat een van de Indiase makers van confectiekleding met wie we een lange relatie en vlotte samenwerking hebben, fairtrade katoen uit India koopt.” Vertegenwoordigers van Bel&Bo reizen twee keer per jaar naar partnerfabrieken.
De wil moet er zijn
Volgens Fairtrade België is er vier keer meer eerlijk katoen in de aanbieding dan nu aan de man wordt gebracht. Het ontbreekt bij de ketens vaak aan wil en bij de klanten aan bewustzijn.
In de wirwar aan kwaliteitslabels kan dat van Fairtrade ( een ronde schijf met groene en blauwe kleurvlakken) volgens Bel&Bo rekenen op “een sterk imago en een groot enthousiasme bij onze focusgroep”, al wordt daar in de winkel niet opvallend mee uitgepakt of in detail over gecommuniceerd.
Bel&Bo heeft 95 winkels, een omzet van 75 miljoen euro en bereikt volgens ceo Charlotte Delfosse vooral “de mama die draagbare mode voor het gezin zoekt”. Het is hier dat fairtrade zal moeten overtuigen, wil het definitief uit de marge geraken.
