mens en samenleving logo

Herstellen, niet dumpen: regering werkt aan herstelscore voor elektro

Minister van Leef­milieu Zakia Khattabi wil niet op Europa wachten om een score in te voeren die uitdrukt hoe makkelijk elektronische toestellen te herstellen zijn. ‘Dit moet de mentaliteit veranderen.’

Laptops, smartphones, was­machines of stofzuigers: eens ze de geest geven (en de wettelijke garantieperiode is afgelopen), belanden ze zowat altijd bij het schroot. Soms is niet meer dan één bouwsteentje stuk, maar zijn er geen reserveonderdelen beschikbaar of is het toestel niet uit elkaar te halen, waardoor het voor de consument vaak goedkoper is om het te vervangen.

Alleen: die manier van produceren, consumeren en weg­werpen stuwt de vraag naar (soms schaarse) materialen en metalen, en heeft een grote ecologische voetafdruk. Jaarlijks komen zo’n 160 miljoen nieuwe elektronische apparaten op de Belgische markt (goed voor 245.000 ton), en zo’n 16 % van de CO2-uitstoot door Belgische huishoudens is toe te schrijven aan elektrische apparaten, stelt het kabinet van Zakia Khattabi (Ecolo). ‘Een omslag naar een circulaire economie moet de norm worden, waarbij toestellen kunnen worden hersteld en hun levensduur wordt verlengd’, zegt de federale minister van Leefmilieu.

Software-updates

Maar dan moet ook de mentaliteit bij fabrikanten en consumenten veranderen, aldus Khattabi. Vandaag denkt meer dan 80 % van de consumenten er niet aan om een kapotte laptop te laten herstellen.

Daarom heeft de minister een wetsontwerp klaar om verkopers in België vanaf volgend jaar te verplichten zowel online als fysiek een ‘herstelbaarheidsindex’ op elektrische toestellen te afficheren. ‘Die score duidt aan hoe makkelijk het is om een toestel te herstellen,’ zegt Khattabi, ‘waarbij verschillende objectieve criteria worden afgewogen. Hoe makkelijk is het uiteen te halen, bijvoorbeeld? Of wat zijn de levertermijn en prijs van reserve­onderdelen?’

In een later stadium wordt dat aangevuld met een levensduur­index, die onder meer informatie geeft over hoelang software-updates kunnen worden gedaan.

De verkopers moeten die informatie bij de producenten opvragen en zelf naar de klanten communiceren. Wie dat niet doet, riskeert boetes van 100 tot zelfs 100.000 euro, staat in het wetsontwerp dat De Standaard kon inkijken. Na een evaluatie door verschillende adviesraden moet het in november op de regeringstafel komen.

Frankrijk als voorbeeld

Europa is al langer bezig met de uitwerking van een dergelijk ­label, dat producenten van elektr(on)ische apparatuur moet aanzetten om al van in de ontwerpfase rekening te houden met een mogelijk herstel. Bijvoorbeeld door onderdelen vast te vijzen en niet te lijmen. De Europese Commissie deed eind 2020 al een voorstel, maar dat ligt nog steeds op de tekentafel.

Frankrijk besloot eerder om het Europese initiatief niet af te wachten en voerde zo’n verplichte herstelbaarheidsindex voor elektrische en elektronische toestellen vorig jaar al in. Khattabi spiegelde zich voor haar wetsontwerp grotendeels aan het Franse voorbeeld.

Test Aankoop juicht het initiatief alvast toe. ‘We ijveren er al langer voor dat fabrikanten meer toestellen op de markt brengen die makkelijker te herstellen zijn’, zegt woordvoerder Simon November. ‘Zo’n score alleen is niet voldoende, maar kan daar ­zeker toe bijdragen.’ Toch ziet de consumentenorganisatie ook enkele werkpunten bij het Franse voorbeeld, waaronder het gewicht van de criteria bij het toekennen van de score. ‘En ook dat de fabrikanten zelf de score moeten aangeven, maakt het een kwetsbaar iets’, zegt November. ‘Controle zal onontbeerlijk zijn.’

DELBEKE, K. Herstellen, niet dumpen: regering werkt aan herstelscore voor elektro. De Standaard, 13 september 2022, 19.
E-mail Print kopieer
Copyright © 2024 Pelckmans maakt een deel uit van Pelckmans uitgevers