Belgische economie doet het beter dan die van buurlanden

Het Belgische bruto binnenlands product groeide in het eerste kwartaal met 0,50 %. De gevreesde recessie lijkt veraf. België doet het ook veel beter dan de buurlanden.

Vorig jaar werd nog gevreesd dat België in recessie zou gaan, na twee kwartalen op rij met negatieve bbp-groei. Die recessie zou zich in het vierde kwartaal van vorig jaar en het eerste van dit jaar doorzetten. Reden voor die onheilstijding was vooral de torenhoge gasprijs die verlammend was voor de industrie en de gezinnen.

Maar in dat vierde kwartaal vermeed België nipt de rode cijfers en groeide het bbp 0,10 %. In het eerste kwartaal van dit jaar was er evenmin sprake van negatieve groei. De Nationale Bank ging in een eerste schatting er zelfs van uit dat de economie met 0,40 % zou groeien. In de definitieve raming, die ze vandaag publiceerde, trok ze dat cijfer op tot 0,50 %.

Hiermee doet België het opvallend beter dan andere Europese landen. Duitsland maakte zowel in het laatste kwartaal van 2022 als in het eerste van 2023 een terugval met respectievelijk -0,50 en -0,30 %. Ook in Nederland kromp de economie, met 0,70 %, terwijl ze in het laatste kwartaal van vorig jaar nog met 0,40 % groeide. In Frankrijk werden er zwarte cijfers opgetekend: +0,20 % in het eerste kwartaal. Het gemiddelde van de EU bedroeg 0,25 %.

Sterke dienstensector

Dat België er beter voorstaat dan de buurlanden komt vooral door de sterke prestaties van de dienstensector, die groeide met 0,80 %. De industrie daarentegen ontsnapte niet aan de conjunctuurvertraging: ze ging in het eerste kwartaal achteruit met 0,60 %, nadat ze ook al 1 % kleiner was geworden in het laatste kwartaal van vorig jaar.

Het bbp laat zich op twee manieren meten: via de toegevoegde waarde die iedere sector produceert en via de bestedingen. Uit die tweede benadering blijkt dat de consumptie en de investeringen het goed doen, met een groei van respectievelijk 0,60 en 2 %. Volgens de Nationale Bank nam vooral de consumptie van ‘niet-duurzame goederen’ toe, waarmee vooral diensten bedoeld zijn. Bij de investeringen valt het op dat bedrijven flink zijn blijven besteden.

Ook de private woningmarkt veert op, ondanks de hoge rente en de dure bouwmaterialen. Al die beter dan verwachte cijfers vertalen zich in goede werkgelegenheidscijfers. In het eerste kwartaal werden er netto 17.800 nieuwe jobs gecreëerd.

Stevige koopkrachtinjectie

De verklaring waarom België het beter doet dan de buurlanden moet vooral bij de consument gezocht worden. De dalende gasprijs en de forse indexering van de lonen gaven een stevige koopkrachtinjectie. ‘In België werden door de automatische loonindexering de huishoudens onmiddellijk gecompenseerd voor de inflatie. In de buurlanden is dat niet het geval en moet er onderhandeld worden over extra loon. Bovendien toonde professor Gert Peersman van de UGent aan dat de indexering heel wat gezinnen in België overcompenseerde voor de inflatie’, aldus Peter Vanden Houte, hoofdeconoom bij ING. Hij ziet dat als een belangrijke verklaring voor het grote groeiverschil met andere landen. In België gingen door de automatische indexering de lonen met 11 % omhoog. In Europa daarentegen zal het gemiddelde dit jaar op 5 % liggen.

Belgische buffer

Johan Van Gompel, econoom bij KBC, ziet nog verklaringen. ‘De arbeidsmarkt houdt in België opvallend goed stand. In het laatste kwartaal van vorig jaar leek die te verzwakken, maar in het eerste kwartaal is er duidelijk weer een verbetering.’ Van Gompel wijst op een bijkomende factor: het expansief budgettair beleid van de overheid. ‘In België is het overheidstekort sterker toegenomen dan in de buurlanden, omdat de overheid de consumptie meer heeft ondersteund.’ Volgens Vanden Houte zorgt het hoge overheidsbeslag voor een buffer. ‘België is typisch een economie die minder volatiel reageert op conjunctuurschokken. De economie valt minder terug bij een vertraging, maar veert ook minder snel op als de economie aantrekt. Dan boeken Nederland en Duitsland betere groeicijfers.’

Voor beide economen betaalt België daar een prijs voor: een te hoog overheidstekort en een te hoge overheidsschuld. De arbeidseconoom Ive Marx merkte deze week in een column in deze krant op dat, hoewel België zondigt tegen allerlei internationale aanbevelingen, ons land het economisch niet zo slecht doet. De cijfers over het eerste kwartaal lijken die stelling voorlopig te bevestigen.