De verslechterende conjunctuur wordt langzaam maar zeker zichtbaar op de arbeidsmarkt. Het aantal werkzoekenden stijgt, het aantal vacatures daalt.
In juli vorig jaar ging er al een eerste lampje knipperen: het aantal vacatures dat de arbeidsbemiddelingsdienst VDAB had ontvangen, lag voor het eerst lager dan dezelfde maand in het voorgaande jaar. Sindsdien is het aantal vacatures elke maand lager geweest. In november was het verschil opgelopen tot 17,30 %. Sinds twee maanden rinkelt een tweede alarmsignaal: het aantal werkzoekenden ligt nu hoger dan het jaar voordien. Niet veel weliswaar: in november ging het om 1 % meer werkzoekenden, in december om 1,60 %. Het lijkt het einde van een dalende trend die al sinds 2015 aan de gang is, en alleen kortstondig werd doorbroken door de coronapandemie. Voor een deel heeft de stijging te maken met Oekraïners die zich op de arbeidsmarkt begeven, licht de VDAB toe. Ze deden het cijfer vooral in de categorie hooggeschoolden toenemen.
De ontwikkeling van de vacatures is meer conjunctuurgevoelig dan het aantal werkzoekenden. ‘Bedrijven schrappen eerst hun vacatures, en gaan pas daarna over tot ontslagen’, zegt arbeidseconoom Stijn Baert (Universiteit Gent). ‘De conjunctuur is al enige tijd aan het verslechteren. Het is klassiek dat de arbeidsmarkt daarvan de gevolgen ondervindt.’
Ook in Wallonië stijgt het aantal werkzoekenden. De cijfers ogen spectaculair, met op jaarbasis een toename van ruim 10 %. Maar dat heeft vooral te maken met een wijziging van de inschrijvingsregels die de arbeidsbemiddelingsdienst Forem in januari doorvoerde, zegt Philippe Defeyt van het Institut pour un Développement Durable. ‘Als je dat effect wegdenkt, is de stijging in Wallonië vergelijkbaar met die in Vlaanderen.’ In Brussel blijft het aantal werkzoekenden al enkele maanden ongeveer gelijk vergeleken met een jaar geleden.
De stijging is een conjuncturele kanarie in de koolmijn, maar reden tot grote paniek is er niet. ‘De toename van de werkloosheid zal beperkt blijven’, denkt KBC-econoom Johan Van Gompel. De arbeidsmarkt is nog altijd krap, waardoor werkzoekenden in principe makkelijk elders aan de slag kunnen. Bedrijven zijn om die reden ook terughoudend om veel mensen af te danken, want ze weten dat het moeilijk is om mensen te vinden als het beter gaat.
In haar meest recente projecties gaat de Nationale Bank ervan uit dat de werkloosheid, die begin vorig jaar 5,4 % bedroeg, eind volgend jaar naar 6,3 % gestegen zal zijn. Daarna zou zich opnieuw een daling inzetten.
Het groeiende aantal werkzoekenden lijkt te contrasteren met het bericht dat vorig jaar een recordaantal nieuwe arbeidsplaatsen tot stand kwam. Maar de arbeidsmarkt kent een complexe dynamiek. De Nationale Bank denkt dat het aantal arbeidsplaatsen volgend jaar met 26.000 eenheden zal aangroeien, maar dat tegelijk het aantal werklozen met 25.000 zal toenemen. Dat kan, omdat er 51.000 mensen zullen toetreden tot de arbeidsmarkt.
