Vanaf welke leeftijd moet ik mijn dochter zakgeld geven? Moet ik mijn zoon opslag geven na elk goed rapport? En moet ik mijn kinderen betalen voor huishoudelijke taakjes? Onze experts beantwoorden al jullie vragen over kinderen en geld.
Magda
Mijn dochter wordt binnenkort zes jaar. Moet ik nu zakgeld beginnen te geven?
“Zes jaar is eigenlijk de ideale leeftijd om ermee te beginnen”, zegt Philippe Noens. “Want dan leren ze ook rekenen op school en leren ze de waarde van dingen kennen. Start het best met muntstukken, bijvoorbeeld een halve euro of een euro per week, want die wegen meer en zijn dus tastbaarder. En dat helpt dan weer om het te koppelen aan andere tastbare voorwerpen, zoals bijvoorbeeld een brood. Een brood is twee euro. Twee euro is twee stukken van één euro. Koppel er ook een spaarpotje aan: iets dat in het zicht staat en uitnodigt tot herhaling. Zeker bij jonge kinderen is het repetitieve aspect heel belangrijk: geef één keer zakgeld per week, op een vast tijdstip, zo blijft het beter in hun geheugen zitten.”
Thomas
Ik ben 17 jaar en krijg 10 euro zakgeld per week. Is dat normaal? Wat is het gemiddelde bedrag op mijn leeftijd?
“Hoe rijk is het gezin? Wat moet je allemaal doen met dat zakgeld en wat niet? Moet je er bijvoorbeeld je eigen kleren mee kopen? En je eigen gsm? Of betalen je ouders dat nog en mag jij je zakgeld voor andere zaken gebruiken? Hoeveel zakgeld iemand krijgt, is afhankelijk van heel veel factoren en het is dus erg moeilijk te zeggen wat nu normaal is en wat niet”, zegt De Bruyckere. “Maar uit de meest recente cijfers van de Gezinsbond blijkt dat de 16- en 17-jarige gemiddeld 50 euro zakgeld per maand krijgt. 10 euro per week komt daar ongeveer mee overeen.”
Paul
Mijn zoon haalde voor de paasvakantie opnieuw een goed rapport. Moet ik hem nu “opslag” geven?
“Een verhoging van het zakgeld houd je beter leeftijdsgebonden: meer geven naarmate ze ouder worden – en naarmate ze meer eigen kosten hebben – en niet zozeer omdat ze goede punten hebben gehaald”, zegt Noens. “Integendeel: een financiële beloning kan net afremmen, want dan gaan ze het meer doen voor het geld zelf en niet meer omdat ze het zelf goed willen doen. Je kan het ook andersom bekijken: ga je ook hun zakgeld verminderen of afschaffen als hun punten verminderen? Ook dat is geen goed idee, want dan krijgt het kind het gevoel dubbel gestraft te worden. Ten eerste is er de teleurstelling van de ouders, ten tweede wordt er nog aan zijn zakgeld gezeten. Beter is een relationele beloning: iets samen doen met je kind. Een complimentje en quality time zijn vaak veel waardevoller dan geld.”
Kurt
Als alleenstaande heb ik het niet te breed. Hoe leg ik mijn zoon uit dat hij niet evenveel zakgeld kan krijgen als zijn klasgenootjes?
“Wees eerlijk tegen je kind”, zegt Marijke Bisschop. “Zeg hem wat je inkomsten zijn, wat je uitgaven zijn en hoe jij de koek probeert te verdelen. Dat hoeft niet tot in de kleinste details, maar maak je kind duidelijk dat er in jullie situatie nu eenmaal keuzes gemaakt moeten worden. Dat je ook nog wat wil sparen voor hem voor later en dat de bron van inkomsten niet onuitputtelijk is. Als je dat eerlijk uitlegt, zullen kinderen dat doorgaans wel begrijpen.”
Kristien
Door corona wordt cash geld meer en meer geweerd, maar mijn kinderen hebben nog geen eigen bankkaart. Geef ik hen er best een? Is daar een ideale leeftijd voor?
“Bij kleine kinderen – tot pakweg tien jaar – is het toch belangrijk dat het geld nog tastbaar is”, zegt Bisschop. “Dat ze de centjes nog in hun handen kunnen houden, dat ze weten hoeveel ze hebben. Een bankkaart geven doe je meestal op hetzelfde moment dat je ze een eigen telefoon geeft. Als ze elf à twaalf jaar zijn en naar het middelbaar gaan. Dan zijn ze gewend aan het echte geld en is het tijd voor een nieuwe les. Leren omgaan met virtueel geld. Leren dat zo’n rekening niet onuitputtelijk is, dat er niet zomaar iets komt op te staan… Doorgaans zijn kinderen rond hun twaalfde klaar om zo’n nieuwe stap aan te leren. Vroeger hoef je daar niet mee te beginnen.”
Mona
Mijn tienerdochter geeft al haar zakgeld meteen uit. Hoe zorg ik ervoor dat ze wat spaarzamer wordt?
“Je kan op voorhand afspreken om verplicht een bepaald bedrag opzij te houden”, zegt Noens. “Tieners kunnen op lange termijn denken, speel daarop in. Over een paar maanden is het Rock Werchter en een ticket kost zo veel. Heb je daar rekening mee gehouden? Hoe ga je dat aanpakken? Vraag haar welk bedrag zij billijk vindt om per maand te sparen en waarom ze dat billijk vindt. Op basis daarvan kan je bijvoorbeeld zeggen dat ze minstens 25 procent van haar zakgeld opzij moet zetten en de andere 75 procent vrij mag spenderen. Andersom kan ook: eerst gewoon zakgeld geven, zonder voorwaarden, en dan op het einde van de maand vragen: Wat heb je nu allemaal met je geld gedaan? Wat vind je ervan dat je het allemaal hebt opgedaan? Had je niet liever wat gespaard, want dan kon je nu dat doen… Ieder kind is anders, je moet wat aanvoelen wat de beste manier van aanpakken is.”
André
Moet ik als opa ook zakgeld geven aan mijn kleinkind(eren)?
“Grootouders willen hun kleinkinderen al eens verwennen”, zegt De Bruyckere. “Met cadeautjes, met centen. En dat mag – uiteraard – maar het mag ook niet te veel in contrast staan met het beleid van de ouders. Het brengt niet op dat mama en papa hun kind spaarzaam leren zijn door hem of haar wat minder zakgeld te geven, als het kind dan op zondag bij opa telkens stiekem 50 euro in zijn handen gestopt krijgt. Extraatjes mogen eens, maar in de praktijk merken we toch dat het voor de financiële ontwikkeling van het kind het beste is dat de neuzen in de familie zo veel mogelijk in dezelfde richting staan. Ga dus zeker goed na bij mama en papa wat zij verwachten en wat ze niet willen.”
Hannelore
Mijn zoon doet weekendwerk en vakantiewerk, maar geeft al zijn verdiende centen meteen uit. Kan ik eisen dat hij een deel op zijn spaarrekening zet?
“Eisen is moeilijk”, zegt De Bruyckere. “Maar probeer toch af te spreken dat hij telkens een bepaald percentage – bijvoorbeeld de helft – van zijn verdiende geld opzij zet. Probeer er ook voor te zorgen dat hij een duidelijk doel heeft op langere termijn. Iets dat hij echt wil voor later, bijvoorbeeld een auto, en maak hem duidelijk dat hij die alleen zal kunnen kopen als hij nu telkens een deel opzij zet. Tot slot moet je ook impulsaankopen proberen te vermijden. Dat kan je doen door hem te vragen om zijn geplande aankoop telkens met een week uit te stellen. Dan heeft hij tijd om erover na te denken, en mogelijk komt hij dan tot de conclusie dat hij het toch niet nodig heeft.”
Willy
Hoe kan ik vermijden dat mijn zoon al zijn spaargeld opdoet zodra hij achttien wordt?
“Ook hier is communicatie van cruciaal belang”, zegt Bisschop. “Ga op voorhand in gesprek met je zoon en bedenk samen waaraan hij het kan besteden. Dat kan voor zijn studies zijn, voor een woning later… Geef jouw ideeën en principes mee en luister ook naar zijn bedoelingen, naar zijn wensen. Zodra hij aan het geld kan, kan je hem natuurlijk niets meer echt verbieden, maar door er op voorhand goed over te praten, speel je meer in op zijn verantwoordelijkheidszin. Als hij er zich al van in het begin bij betrokken voelt, is de kans kleiner dat hij er achteloos mee zal omgaan.”
Antoine
Onze zoon werkt sinds kort en wij denken eraan hem een kleine prijs voor kost en inwoon te laten betalen. Is dat oké? We gaan hem niet zeggen dat we dat geld gewoon opzij gaan zetten en hem schenken als hij alleen gaat wonen.
“Ik kan dit ten zeerste aanbevelen”, zegt Noens. “De zoon leert zo in te staan voor zijn eigen basisvoorzieningen – de laatste horde om op eigen benen te staan – en hij zorgt ook voor zijn ouders door op een mature wijze en zonder tegenstribbelen een deel van zijn inkomen af te staan, omdat dat nu eenmaal logisch is om te doen. Tegelijk zorgt de oudere generatie ook nog voor het kind – ook al weet die dat zelf niet – door dat geld achter te houden en later te schenken. Iedereen wint. Zeer mooi.”
Greta
Betalen voor klusjes, dat voelt een beetje als kinderarbeid, terwijl het gewoon vanzelfsprekende taken in het gezin zijn. Hoe pak je dat aan?
“Voor de dagelijkse taakjes, zoals de tafel dekken en de afwas doen, betaal je niet”, zegt Bisschop. “Je bent blij dat je kind ze uitvoert en bedankt er hen ook voor, maar ervoor betalen, dat zou te gek zijn. Natuurlijk willen iets grotere kinderen, pubers, al eens iets extra verdienen om iets leuks te kunnen gaan doen. En dan kan je voor bepaalde taakjes – denk aan het gras afrijden of de auto wassen – wel een centje geven. Maar dat moeten wel uitzonderingen blijven.”
Conny
Ik wil geen ouderwetse ouder zijn, maar ik heb het er toch moeilijk mee dat mijn kinderen hun zakgeld uitgeven aan online games. Hoe ga je daar als ouder mee om?
“Kinderen en ouders zijn nu eenmaal van een andere generatie en vinden andere zaken belangrijk”, zegt Noens. “Belangrijk is om dat van elkaar te beseffen en erover te praten. Je kan bijvoorbeeld afspreken dat hij weleens iets mag uitgeven aan games, als zijn volgende aankoop dan weer iets analoogs is, zoals een boek.”
