We betalen meer aan fiscus dan meeste Europese landen, maar…
We krijgen steeds minder waar voor de hoge belastingen die we betalen. In de ‘Waar-voor-je-geldindex’ van Voka bekleedt België nu al de op vijf na laatste plaats van 24 Europese landen. 18 van die landen bieden hun burgers dus een betere ‘prijs-kwaliteitsverhouding’. “De overheid springt niet efficiënt om met het vele belastinggeld dat ze van burgers en bedrijven int”, concludeert het Vlaams netwerk van ondernemingen.
Ons land staat mee bovenaan het Europese lijstje als het op het uitgeven van belastinggeld aankomt. België spendeert jaarlijks 21.110 euro per inwoner. Dat is 2.054 euro méér dan Nederland, en ligt maar liefst 3.048 euro boven de Duitse uitgave. Enkel in Luxemburg en de dure Scandinavische landen besteden ze nóg meer. In verhouding tot het bruto binnenlands product (bbp) geven zelfs enkel Frankrijk (56,00 %) en Finland (53,10 %) meer uit dan België (47,20 %).
Vraag is of die bijna 240 miljard vorig jaar ook goed werd besteed. Neen, zo blijkt uit de ‘Waar-voor-je-geldindex’ van Voka, dat jaarlijks de belastingdruk, de overheidsuitgaven en geleverde kwaliteit van 24 Europese landen vergelijkt. “Op plaats 19 van de 24 maakt ons overheidsbeleid maar een belabberde indruk”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka. “Andere landen leverden vorig jaar meer inspanningen om de kwaliteit van hun overheidsuitgaven te verbeteren, terwijl wij veelal ter plaatse trappelen, of zelfs verder wegzakken.”
GEZONDHEIDSZORG
14,70 % van ons belastinggeld vloeit naar de gezondheidszorg. Hier hetzelfde verhaal: wat we krijgen is wel goed, maar niet top, en al helemaal niet in verhouding tot wat we ervoor betalen, meent Voka. Oorzaak: de medische overconsumptie. “We staan in de top 3 van MRI-, RX- en CT-scans per patiënt, nergens zijn er meer apothekers – wat leidt tot een hoog geneesmiddelengebruik -, en ook het aantal kinesisten is exuberant”, weet Van Craeynest. “De verloning van specialisten is bij de hoogste van Europa. Nog te veel zorgverstrekkers worden ook vergoed op basis van het aantal uitgevoerde onderzoeken. Beter zou zijn hun loon van gezondheidsresultaten te laten afhangen.”
Er belanden in ons land ook nog te veel patiënten nodeloos op de spoed, en wie wordt opgenomen ligt te lang in een ziekenhuisbed. “Er zijn al stappen genomen om ziekenhuizen en huisartsen beter te laten samenwerken, maar dat is slechts een begin.” Volgens Voka moet ook meer ingezet worden op preventie, zodat hogere uitgaven vermeden kunnen worden.
WEGEN
Het enige uitgelichte thema waarin onze uitgaven in verhouding tot de verkregen kwaliteit staan, is onze weginfrastructuur. “Iedere weggebruiker weet: die is gewoonweg slecht. Maar met 300 euro per inwoner per jaar betalen we ook erg weinig aan onderhoud en investeringen. We kunnen dus niks beters verwachten”, evalueert de hoofdeconoom. “De overheid investeert al decennialang veel te weinig – getuige onder meer de erg bouwvallige Brusselse tunnels.
Daarom: overheid, investeer in de weginfrastructuur, dat is ook nodig voor onze economische activiteiten.” Hoe dat moet worden betaald? Door elders efficiënter met de middelen om te springen, creëert men volgens Voka ruimte voor noodzakelijke investeringen. “De toekomstige realisatie van de Oosterweelverbinding en de herinrichting van de Brusselse ring zijn positieve vooruitzichten, maar de te maken inhaalbeweging is groot.”
POLITIE en JUSTITIE
De kwaliteit van ons juridisch en politionele apparaat scoort op basis van acht indicatoren waaronder de misdaadcijfers en corruptie-index in Europa lager dan gemiddeld. Plaats 17 is een ex aequo met Frankrijk, dat jaarlijks wel 100 euro per inwoner minder aan veiligheid en rechtspraak spendeert. Ons land telt dan ook 3,4 politiemensen per duizend inwoners – meer dan in Nederland (3), Duitsland (3) en Frankrijk (2,8). Ook het aantal cipiers (7,6 per 10.000 inwoners) ligt hier beduidend hoger dan in onze buurlanden.
“Wanneer het misloopt bij Justitie, wordt steevast naar de besparingen verwezen. Dat nog meer eraan uitgeven echter niet noodzakelijk de oplossing is, blijkt uit de cijfers. Ook hier weer geldt: besteed de middelen efficiënter”, aldus nog Van Craeynest.
ONDERWIJS
Van elke 100 euro die de overheid uitgeeft, vloeit 12,10 euro naar het onderwijs. Dat is beduidend meer dan onze buurlanden. Het niveau ligt er nochtans niet veel lager, zo blijkt uit het pas bekendgemaakte Pisa-onderzoek. “Dat ons onderwijs zo duur is, komt onder meer door het grote aantal leerkrachten, vooral in het secundair onderwijs”, zegt Van Craeynest. Een leerkracht in het middelbaar onderwijs staat in ons land voor gemiddeld negen leerlingen. In Nederland zijn er dat dubbel zoveel.
“Door ons systeem van verschillende koepels en netten wordt er op heel wat plaatsen zowel katholiek als gemeenschapsonderwijs aangeboden. We hebben ook universiteiten in Brussel, Leuven, Gent, Antwerpen, Hasselt, Kortrijk… Te veel op een kleine oppervlakte. Om over de hogescholen nog te zwijgen.” Naast meer gecentraliseerde opleidingen, pleit Voka voor meer kwaliteitsvolle opleidingen – op de scholen, maar ook in het levenslang leren. “Want ondanks de hoge uitgave, gaat ons onderwijs er nog op achteruit, zo bleek deze week nog uit het Pisa-onderzoek.”
