Volgens het Global Wealth Report van de Zwitserse bank UBS is de mediane rijkdom nergens zo hoog als in België. Zijn de Belgen écht de rijksten ter wereld?
1 Hoe rijk zijn de Belgen?
Op die vraag zijn verschillende antwoorden mogelijk. Het Global Wealth Report geeft er twee: het gemiddelde en het mediane vermogen per volwassene. Gemiddeld bezit een Belg 352.810 dollar, wat goed is voor een elfde plaats in de ranglijst van belangrijke landen. Het nadeel van dat cijfer is dat het vertekend kan zijn door een klein aantal zeer rijken. De mediaan is daarom een betere graadmeter van hoe de bevolking er qua welstand aan toe is.
Dat cijfer geeft het bedrag aan waar de helft van de bevolking boven zit, en de andere helft onder. De mediane rijkdom in België bedraagt 249.940 dollar (228.681 euro) per volwassene. Het gaat om financieel vermogen zoals spaargeld en beleggingen, plus vastgoed, min de schulden. Een koppel dat in een afbetaald huis woont van 457.362 euro zit precies op de mediaan, zelfs als het een lege spaarrekening heeft.
2 Is dat het hoogste bedrag ter wereld?
Die indruk wordt gewekt, doordat België in het rapport boven aan de ranglijst van belangrijke landen staat. Maar wie in de uitgebreide database duikt die samen met het rapport werd gepubliceerd, ziet dat twee landen een nog hoger mediaan vermogen laten optekenen. Dat zijn Luxemburg met 360.715 dollar en IJsland met 413.193 dollar. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten bedraagt het cijfer 107.739 dollar, in Nederland 112.450 dollar en in Duitsland 66.735 dollar.
3 Dus de IJslanders zijn ruim zesmaal zo rijk als de Duitsers?
Puur cijfermatig wel. Maar er vallen enkele kanttekeningen te maken bij die cijfers. Zo speelt vastgoed een belangrijke rol. In Duitsland is het woningbezit traditioneel laag: minder dan de helft van de Duitsers bezit de woning waarin hij of zij woont. In België is dat meer dan 70 %. Belgen wonen bovendien in vrij grote huizen. De waarde van die woningen kan schommelen. Als een land een vastgoedhausse doormaakt, neemt het vermogen op papier toe, zonder dat de gezinnen meer te besteden hebben.
Ook cultuurverschillen zijn een factor. Belgen zijn naarstige spaarders, terwijl Amerikanen veel meer op krediet leven. Ze hebben vaak ook aanzienlijke studieschulden, iets wat wij niet kennen. De pensioenstelsels kunnen eveneens een belangrijke rol spelen. Het rapport rekent private pensioenopbouw mee voor het vermogen, maar collectieve voorzieningen worden niet meegeteld. In België kunnen de tegoeden van het pensioensparen en de groepsverzekeringen flink oplopen. Ook wisselkoersen zijn een factor. Belgen bezitten immers geen dollars, maar euro’s. Als die euro’s aan waarde winnen tegenover de dollar, worden ze op papier rijker, terwijl hun koopkracht niet stijgt.
4 Wat zegt het hoge mediane vermogen?
Het zegt dat veel Belgen er warmpjes bij zitten, en dat de rijkdom niet sterk geconcentreerd zit bij een kleine groep. De concentratie van de rijkdom is de afgelopen jaren zelfs fors afgenomen, stellen de auteurs van het rapport vast. Ze hebben de mediaan vergeleken met het gemiddelde. In 2000 bedroeg in België het mediane vermogen 54,90 % van het gemiddelde. Maar in 2022 was de verhouding gestegen naar 70,80 %, verreweg de grootste stijging in de lijst. Als de mediaan dichter bij het gemiddelde komt te liggen, wordt dat meestal veroorzaakt door een meer evenwichtige spreiding van de rijkdom in een land. België is een van de landen waar het aandeel van de rijkste 1 % in de totale rijkdom sinds de eeuwwisseling gekrompen is.
5 Hoeveel miljonairs zijn er in België?
In België zijn er naar schatting 536.000. Nederland telt er dubbel zoveel, hoewel de bevolking maar 50 % omvangrijker is. De rijkste 1 % bezit in België 13,50 % van de rijkdom. Dat is een van de laagste cijfers ter wereld. De komende vier jaar zullen er naar verwachting nog 210.000 Belgische miljonairs bijkomen. Dat heeft deels te maken met inflatie: hoe minder een euro waard is, hoe sneller je aan de 914.000 euro zit die overeenkomt met een miljoen dollar. Bovendien volgt het cijfer de trend van de gestage vermogensopbouw: het aantal Belgische dollarmiljonairs vervijfvoudigde sinds de eeuwwisseling.
6 Hoe betrouwbaar zijn de cijfers in het rapport?
De bron van de Belgische cijfers is de Nationale Bank, die zowel de financiële vermogens in kaart brengt als de waarde van het vastgoedvermogen van de particulieren. Niet voor alle landen zijn zulke nauwkeurige cijfers beschikbaar. Voor de meeste ontwikkelingslanden baseren de auteurs van het rapport zich op benaderingen die met econometrische technieken worden berekend.
7 In welk land is het vermogen het laagst?
Dat is het geval in Haïti. Het rapport raamt het gemiddelde vermogen per volwassene daar op 626 dollar en de mediaan op 207 dollar. In de Centraal-Afrikaanse Republiek ligt het cijfer niet veel hoger. Het zou kunnen dat er nog armere landen zijn: voor bijvoorbeeld Zuid-Soedan vonden de auteurs onvoldoende betrouwbare gegevens.
